کتاب بانگ نی مجموعه‌ای است از اشعار هوشنگ ابتهاج، که در قالب مثنوی سروده شده‌اند. نام و محتوای این دفتر شعر وامدار کلام حضرت مولاناست. بعضی‌ها معتقدند که اشعار این کتاب، که تجربه توقیف و انتشار مجدد نیز داشته، رنگ‌وبویی سیاسی دارند و در مناسبت‌های گوناگون سروده، به دفتر افزوده شده‌اند.
خنده‌شان دارد ز بی‌دردی نشان
گریه می‌گیرد مرا از خنده‌شان
این بیت معروف، که حتماً آن را شنیده‌اید، هم در این دفتر آمده است:
زندگی زیباست ای زیباپسند
زنده‌اندیشان به زیبایی رسند
نمونه‌هایی از شعرهای کتاب بانگ نی
این‌جا چند بریده از مثنوی هوشنگ ابتهاج را می‌نویسم:
فاش می‌گویم به‌آوازِ بلند
همچو نی گر بندبندم بگسلند
روزگارِ پیر را تا یاد بود
پایۀ این تخت بر بیداد بود
هم از آن ضحاک تا این اژدها
از ستم هرگز نشد مردم رها
گر نکو در کار شاهان بنگری
هر یکی بینی بتر از دیگری
خوانده‌ای آن دستِ تا زانو دراز؟
آن درازی بود بر بیداد و آز
پس ز هر دستی ستم افزوده شد
نامۀ عالم سیه زین دوده شد
نیکویی کم‌کم دگرگونی گرفت
تا بدی این مایه افزونی گرفت
داد دست از دادخواهی درکشید
تا ستمکاری بدین غایت رسید
چون بد افتد مردمِ گمراه را
بانگِ یابویی گزیند شاه را
یابویی از بوی جفت آگاه شد
داریوش، آن شاهِ شاهان، شاه شد!
خوانده‌ای کان ماردوشِ مغزخوار
پادشاهی راند بر سالی هزار؟
آن ستمگر را نه چندان سال بود
خلق را هر روز سالی می‌نمود
مغزِ مردم‌خوارگی شد پیشه‌اش
زانکه از اندیشه بود اندیشه‌اش
چون به ناپاکی سر از مردم بتافت
بوسۀ ابلیس را پاداش یافت
پس به‌دستِ زور گرد آورد گنج
تا به‌بادش داد آن بازوی رنج
هرکه در خود کاوه‌ای دارد نهان
ای برادر کاوه‌ات را وارهان!
کاوه را آزاد کن تا برجهد
خیره سر را تیغ بر گردن نهد
ای خوشا روزی که خلقِ دادخواه
بگسلد از دست‌وپا زنجیرِ شاه!
کیست این شبگردِ تنهای غمین؟
روحِ سرگردانِ آوازِ زمین
پیکرش: آویزِ اشکِ دم‌به‌دم
گیسوانش: ابرِ باران‌های غم
چاهِ چشم بی‌نگاهش قیرگون
خالیِ واریزِ شب‌های قرون
بر سرِ ویرانه‌های سوخته
دیده بر خاکسترِ خود دوخته
می‌رود آواره هرسو سایه‌وار
سایه‌ای پیچیده در خود سوگوار
سوگوارِ آرزوهای هدر
سایۀ امیدهای دربه‌در.
کجروان با راستان در کینه‌اند
زشت‌رویان دشمنِ آیینه‌اند
اطلاعات کتاب
عنوان: بانگ نی
شاعر: امیرهوشنگ ابتهاج (ه. الف. سایه)
قالب: مثنوی
ناشر: کارنامه
اولین انتشار: سال 1395
نوبت انتشار: چاپ پنجم (چاپ چهارم قطع رقعی) 1402
موضوع: شعر معاصر فارسی
تعداد صفحات: 135 صفحه
قیمت: 245000 تومان
معمولاً چنین است که مثنوی در مقایسه با غزل یا شعر نو خوانندگان کمتری را از میان غیرادبیاتی‌ها جذب می‌کند؛ ولی اشعاری که در کتاب بانگ نی منتشر شده‌اند می‌تواند این پیش‌ذهنیت را از بین ببرد. به‌نظرم می‌آید که هرکس دوستدار شعر فارسی باشد، از خواندن مثنوی بانگ نی ابتهاج لذت خواهد برد.