بهرام بیضایی در کتاب ریشه‌یابی درخت کهن نظر جالب‌توجهی مطرح می‌کند؛ در باور او، داستان اصلی هزارویک‌شب، صورتی از اسطوره ضحاک و شهرناز و ارنواز است. بیضائی برای اثبات این نظر، پژوهش استادانه و کاملی انجام داده، و نتیجه‌اش را در این کتاب منتشر کرده است.
اگر به اسطوره‌ها و افسانه‌ها علاقه‌مند باشید قطعاً از مطالعه این اثر لذت خواهید برد.
فهرست کتاب
کتاب با پیشگفتار آغاز شده، با نگاره‌ها (تصاویر مرتبط با موارد مطرح‌شده در کتاب) پایان می‌یابد. در این میان، کتاب سه فصل اصلی دارد:
- از اژدهای خشکسالی تا پهلوان‌خدای باروری
- شهرناز و ارنواز
- همانندی‌ها و دگرگونی‌ها
بخشی از پیشگفتار کتاب ریشه‌یابی درخت کهن
آن‌چه را که من در مقدمه گفتم، از نوشتۀ خود بیضائی در پیشگفتار کتاب حاضر –به‌اختصار- بخوانیم:
هدف من از سیاه‌کردن این چند برگ، این است که بگویم چرا تصور می‌کنم اسطوره‌ای هندوایرانی سرچشمۀ داستانِ مادر، یا داستانِ بنیادین هزارویک شب است… من می‌کوشم نشان بدهم که این شهرزاد و دین‌آزاد و شهریار، همان شهرناز و ارنواز و ضحاک اسطوره باستان هستند.
اما پیش از آن لازم است بگویم که داستان مادر هزارویک شب عیناً همان داستان مادر کتاب نابودشدۀ «هزارافسان» است که به‌نظر می‌رسد در قرن سوم هجری از پهلوی یا فارسی با نام «الف لیله» به عربی ترجمه شده بوده.
اطلاعات کتاب
عنوان: ریشه‌یابیِ درخت کهن
نویسنده: بهرام بیضائی
ناشر: روشنگران و مطالعات زنان
نوبت انتشار: چاپ چهارم سال 1401
موضوع: اساطیر ایرانی – افسانه‌ها و قصه‌های ایرانی – پژوهش
تعداد صفحات: 135 صفحه مصور
قیمت: 65000 تومان
بیضایی در ادامه کتاب ریشه‌یابی درخت کهن کتاب دیگری با عنوان «هزارافسان کجاست؟» نوشته و به بررسی دقیق‌تر هزارویک شب پرداخته است. کتاب دوم را هنوز نخوانده‌ام. اگر به‌دستم برسد و بخوانم، حتماً هم معرفی‌اش خواهم کرد، هم لینک معرفی‌اش را این‌جا اضافه. اگر این کتاب را خوانده‌اید لطفاً نظرتان را درباره‌اش بنویسید تا پیش از خرید و مطالعه، بیشتر بشناسمش.