معرفی کتاب تاسیان [مجموعه شعر هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سایه)]

امروز با معرفی کتاب تاسیان اثر هوشنگ ابتهاج و یکی از کتاب‌های مجموعه کارنامۀ شعر معاصر ایران و جهان انتشارات کارنامه همراه خواهید بود. در این یادداشت چند نمونه از شعرهای هوشنگ ابتهاج را خواهیم خواند و اندکی هم درباره جزئیات کتاب صحبت خواهیم کرد.

 

اشعاری از مجموعه‌شعر تاسیان سایه

در کتاب تاسیان، 88 شعر از هوشنگ ابتهاج آمده است. اگر نگاهی به فهرست، که در انتهای کتاب آمده، بیندازید با تاریخ سرایش این اشعار نیز روبه‌رو خواهید شد. پیش از نوشتن اشعار، این نکته را هم ذکر کنم که شعر ارغوان هوشنگ ابتهاج در این مجموعه آمده است؛ اما چون پیش‌تر در یادداشت معرفی کتاب آینه در آینه این شعر را کامل نوشته‌ام، این‌جا نمی‌آورم. علاوه بر ارغوان، شعرهای دیگری هم در این کتاب بود که می‌خواستم بنویسم؛ اما دیدم در یادداشت قبلی آورده‌ام و برای جلوگیری از تکرار و اطناب ننوشتم. اگر شعرهای سایه را دوست دارید، حتما از مطالعه آن یادداشت (لینک در چند سطر بالاتر) نیز لذت خواهید برد.

 

ای فردا

می‌خوانم و می‌ستایمت پُرشور

ای پردۀ دل‌فریبِ رویارنگ

می‌بوسمت ای سپیدۀ گلگون

ای فردا ای امیدِ بی‌نیرنگ

دیری‌ست که من پیِ تو می‌پویم.

 

هر سو که نگاه می‌کنم، آوخ!

غرق است در اشک و خون نگاهِ من

هر گام که پیش می‌روم برپاست

سرنیزۀ خون‌فشان به راهِ من

وین راهِ یگانه، راهِ بی‌برگشت.

 

ره می‌سپریم همرهِ امّید

آگاه ز رنج و آشنا با درد

یک مرد اگر به خاک می‌افتد

برمی‌خیزد به‌جای او صد مرد

این است که کاروان نمی‌مانَد.

 

آری ز درونِ این شبِ تاریک

ای فردا من سوی تو می‌رانم

رنج است و درنگ نیست می‌تازم

مرگ است و شکست نیست می‌دانم

آبستنِ فتحِ ماست ای پیکار.

 

می‌دانمت ای سپیدۀ نزدیک

ای چشمۀ تابناکِ جان‌افروز

کز این شبِ شوم‌بختِ بدفرجام

برمی‌آیی شکفته و پیروز

وز آمدنِ تو زندگی خندان.

 

می‌آیی و بر لبِ تو صد لبخند

می‌آیی و در دلِ تو صد امّید

تابنده به دامنِ تو صد خورشید

وز بهرِ تو باز گشته صد آغوش.

 

در سینۀ گرم توست ای فردا

درمانِ امیدهای غم‌فرسود

در دامنِ پاکِ توست ای فردا

پایان شکنجه‌های خون‌آلود

ای فردا ای امیدِ بی‌نیرنگ.

 

شکست

آسمان زیرِ بالِ اوجِ تو بود

چون شد ای دل که خاکسار شدی!

سر به خورشید داشتی و دریغ

زیر پای ستم غبار شدی!

 

ترسم ای دلنشینِ دیرینه

سرگذشتِ تو هم ز یاد رود

آرزومند را غمِ جان نیست

آه اگر آرزو به باد رود!

 

تصویر

خانۀ خالیِ تنهایی

مثل آیینۀ بی‌تصویر

در شبِ تنگِ شکیبایی.

عکسی آویخته بر دیوار

مثل یادی سبز

مانده در ذهنِ شبِ پاییز.

دختری

گردن افراشته، با بارشِ گیسوی بلند

پسری

در نگاهش غمِ خاموشِ پدر

و زنی رعنا، اما دور…

در شبِ تنگِ شکیبایی، مردی تنها

مثلِ آیینۀ بی‌تصویر

خالیِ خانۀ تنهایی.

سایه‌ای خاموش

در شبِ آینه می‌گرید.

آه، هرگز صد عکس

پُر نخواهد کرد

جای یک زمزمۀ ساکتِ پا را بر فرش.

این‌که همراه تو می‌گرید آیینه‌ست

تو همین چهرۀ تنهایی.

 

تاسیان

خانه دل‌تنگِ غروبی خفه بود

مثلِ امروز که تنگ است دلم.

پدرم گفت چراغ

و شب از شب پُر شد

من به خود گفتم یک روز گذشت

مادرم آه کشید

زود برخواهد گشت.

ابری آهسته به چشمم لغزید

و سپس خوابم برد.

که گمان داشت که هست این همه درد

در کمینِ دلِ آن کودک خُرد؟

آری آن روز چو می‌رفت کسی

داشتم آمدنش را باور

من نمی‌دانستم

معنیِ هرگز را

تو چرا بازنگشتی دیگر؟

آه ای واژۀ شوم!

خو نکرده‌ست دلم با تو هنوز

من پس از این‌همه سال

چشم دارم در راه

که بیایند عزیزانم، آه!

 

معرفی کتاب تاسیان هوشنگ ابتهاج

همان‌طور که بالاتر هم اشاره کردم، مجموعه‌شعر تاسیان ابتهاج از 88 شعر کوتاه و بلند تشکیل شده است. این کتاب را نشر کارنامه اولین‌بار در سال 1385 منتشر کرده است. نسخه‌ای که من دارم چاپ دوازدهم سال 1393 است و 30.000 تومان قیمت خورده است. دوستداران شعر حتما از مطالعه این کتاب لذت خواهند برد.

راستی، این نکته را هم به معرفی کتاب اضافه کنم: کتاب تاسیان با توجه به قیمت خوب آن، به‌نظرم یک کتاب خوب برای کادو دادن است! هم چاپ و ظاهری فاخر، و هم ارزش معنوی بالایی دارد. خلاصه که اگر دنبال یک کتاب شعر خوب می‌گردید، یکی از پیشنهادات من همین مجموعه‌شعر است.