معرفی کتاب سبک‌شناسی دکتر محمود فتوحی را با یادداشت پشت جلد کتاب آغاز می‌کنیم. در این یادداشت آمده است:
نظریه‌های ادبی در دو دهۀ اخیر، متن‌های ادبی فارسی را دست‌مایۀ خوانش‌ها و تفسیرهای خویش کرده‌اند. در این خوانش‌ها متن بهانه‌ای است برای بازتولید ایده‌ها و بازآزمایی مبانی آن نظریه‌ها. متاسفانه در این گونه خوانش‌ها نه سرشت متن و تبار آن بازشناخته می‌شود و نه پیوندش با تاریخ و سنت و بافت اجتماعی آن.
نقد ادبی فارسی در خوانش‌های ذوقی و تفسیرهای آزادانه و تاویلات شخصی شاید کامیاب بوده، ولی در ایفای نقش بنیادین خویش که شناخت ابداع، اصالت سبک و فردیت هنری مولف است سخت ناکام مانده، چه رسد به قضاوت و ارزیابی. این ناکامی را بیش از همه مورخ ادبی درمی‌یابد، آن‌گاه که در انبوه نقد و نظرها حکم قابل اعتمادی دربارۀ فردیت خلاق و نوآوری‌های مولف، تبارشناسی متن، تاثیر و تاثرها و روابط بینامتنی نمی‌یابد. پژوهش‌ها و نقدهای موجود، معیار و قاعده‌ای به‌دست نمی‌دهد تا بر پایۀ آن بتوان سبک‌های شخصی و عمومی، گونه‌های متن، انواع ادبی و دوره‌های ادبی را شناخت.
هدف اصلی از تالیف کتاب سبک‌شناسی احیای نقش سبک‌شناسی به‌مثابه میانجیِ دانش‌های زبانی و ادبی و پشتوانۀ اصلی نقد روش‌مند است.
باید گریست بر غم تنهایی زبان
در آغاز کتاب سبک‌شناسی دکتر محمود فتوحی این شعر از بیدل دهلوی آمده است:
رمزی که درسِ مکتبِ آرامِ خامشی‌ست
نشکافت جست‌وجوی معماییِ زبان
پرواز، آرمیدگی از بال می‌برد
از گفت‌وگو مخواه شکیباییِ زبان
خونین‌دلان به دیدۀ تَر گفت‌وگو کنند
محتاج نیست شیشه به گویاییِ زبان
در محفل شعور بلایی نیافتیم
جان‌کاه‌تر ز صحبتِ غوغاییِ زبان
اهلِ سخنْ غریبِ جهانِ حقیقت‌اند
باید گریست بر غمِ تنهاییِ زبان
هستیم بیدل از نسقِ دل‌فریبِ نظم
حیرت‌نگاهِ قافیه‌پیماییِ زبان
فهرست کتاب سبک‌شناسی فتوحی
دکتر فتوحی کتاب سبک‌شناسی را به دو بخش کلی تقسیم کرده‌اند: سبک‌شناسی نظری، و سبک‌شناسی عملی. بخش اول کتاب از 5 فصل و بخش دوم از 9 فصل تشکیل شده‌اند. در انتهای هر فصل هم «خلاصه» آمده است تا در یک نگاه بتوانیم از محتوای فصل‌ها آگاه شویم. در ادامه نگاهی به عناوین فصل‌ها و بخشی از مهم‌ترین مسائل مطرح‌شده در آنها می‌اندازیم:
کتاب نخست: سبک‌شناسی نظری
- زبان و سبک
معنای سبک
شش مفهوم بنیادین در سبک
- سبک ادبی
مفهوم ادبیت
ویژگی‌های سخن ادبی
نقش‌های ادبی زبان
فضیلتِ ابهام
شخصی‌سازی زبان
فردیت در سخن علمی و ادبی
- دانش سبک‌شناسی
آشنایی با سبک‌شناسی
ارزش سبک‌شناسی
سبک‌شناسی ادبی
- سبک‌شناسی و دانش‌های ادبی و زبانی
سبک‌شناسی و بلاغت
سبک‌شناسی و زبان‌شناسی
سبک‌شناسی و انواع ادبی
سبک‌شناسی و نقد ادبی مدرن
سبک‌شناسی و تاریخ ادبی
سبک‌شناسی، دانش میان‌رشته‌ای
- رویکردهای سبک‌شناسی
سبک‌شناسی شمّی
سبک‌شناسی عاطفی
سبک‌شناسی بیانی
سبک‌شناسی تکوینی
سبک‌شناسی تفسیری
سبک‌شناسی ارزشی
سبک‌شناسی آموزشی
سبک‌شناسی تاریخی
سبک‌شناسی صورت‌گرا
سبک‌شناسی ساختاری
سبک‌شناسی نقش‌گرا
سبک‌شناسی گفتمانی
سبک‌شناسی کاربردی
سبک‌شناسی شناختی
سبک‌شناسی آماری
سبک‌شناسی پیکره‌ای
سبک‌سنجی
سبک‌شناسی اجتماعی
سبک‌شناسی فمینیستی
سبک‌شناسی انتقادی
سبک‌شناسی بنیادگرا
سبک‌شناسی خواندن
سبک‌شناسی چندرسانه‌ای
جمع‌بندی رویکردهای سبک‌شناسی
راز هم‌گرایی و نوزایی سبک‌شناسی
دشمنان سبک‌شناسی
بیانیه‌ای برای سبک‌شناسی
کتاب دوم: سبک‌شناسی عملی
- مسائل پایه در تحلیل سبک
شناسایی عناصر سبک‌ساز
اکتشاف از لایۀ خرد به‌سوی کلان‌لایه‌ها
سنجش تقابل‌های سبکی
جایگاه محتوا در تحلیل سبک
عوامل پیدایی سبک
روند دگردیسی سبک
- سبک‌شناسی لایه‌ای
- سبک‌شناسی آوایی سبک
- لایۀ واژگانی سبک
واژه‌گزینی
واژگان حسی یا انتزاعی
عموم و خصوص در واژه
عامیانگی و شکوه‌مندی واژگان
کهن‌گرایی و واژه‌سازی
تاثیر ایدئولوژیک واژه
رمزگان متن و ارجاع به ایدئولوژی
اشاره‌گر: عنصری معنادار در رابطۀ قدرت
نشان‌داری واژه‌ها
- لایۀ نحوی سبک
پیوندِ نحو و اندیشه
کیفیت واژه‌چینی در جمله
سبک و ساختمان جمله‌ها
بازتاب دیدگاه نویسنده در نحو
- لایۀ بلاغی سبک
سبک در برونه و درونۀ زبان
صناعات معنایی و تفاوت‌های سبکی
استعاره و سبک
استعاره و شناخت
مقوله‌سازی استعاره شناختی
نقش‌های استعاره
- لایۀ ایدئولوژیک سبک
سبک، گفتمان، ایدئولوژی
ایدئولوژی در متن
ایدئولوژی و ساخت‌های زبان
ایدئولوژی و فردیت هنری
تقابل ادبیت با ایدئولوژی
تناقض‌های ایدئولوژیک متن
- سبک‌شناسی طنز
ماهیت طنز
نظریۀ ناهماهنگی
مراعات ادب
پرسش‌هایی برای تحلیل سبک طنز
- سبک زنانه
مبانی سبک زنانه
زبان و جنسیت
زنانه‌نویسی چیست؟
لایه‌های سبک زنانه
ویژگی‌های داستان‌پردازی زنانه
محتوای نوشتار زنان
بغض تاریخی از فراموش‌شدگی زن
مردستیزی
ازتن‌نویسی
غلبۀ عشق رمانسی
بازتاب ایدئولوژی فمینیستی در ادبیات فارسی
در یک نگاه
عنوان کامل: سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها
نویسنده: دکتر محمود فتوحی رودمعجنی
ناشر: سخن
نوبت چاپ: چاپ سوم 1395
قیمت: 39000 تومان
تعداد صفحات:461 صفحه
این یادداشت برای آشنایی شما با کتاب سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها اثر دکتر فتوحی نوشته شده است. امیدوارم توانسته باشم در انتخاب این کتاب برای مطالعه به شما کمک کرده باشم. بی‌صبرانه منتظر نقدها و نظرات شما دربارۀ بخش معرفی کتاب هستم.