هنر رزم از آن دست کتاب‌هایی است که تاریخ انقضا ندارند. با این‌که قرن‌ها از زمان نگارشش گذشته؛ اما هم‌چنان می‌تواند در ردیف بهترین کتاب‌های موفقیت و مدیریت قرار بگیرد. از آن‌جا که مطالعه این کتاب برای من مفید بود، سعی می‌کنم در این یادداشت به معرفی کتاب هنر رزم سون تزو (این اختلاف در نام را توضیح خواهم داد) بپردازم. توصیه من به همه دوستانی که می‌خواهند در مسیر زندگی و کاری به موفقیت برسند این است که حتما حداقل یک‌بار کتاب هنر رزم را بخوانند و به دستورالعمل‌های جنگی سون زو دقت کنند.
سخنی از توماس کلییری در معرفی کتاب هنر رزم
«هنر رزم، که یک جنگ‌جو-فیلسوف اسرارآمیز چینی احتمالا بیش از دوهزارسال پیش آن را تدوین کرده، شاید هنوز هم معتبرترین و موثرترین کتاب استراتژی در جهان باشد که هم مدیران و سیاست‌مداران آسیا و هم برنامه‌ریزان و رهبران نظامی در دو هزارۀ اخیر و بیش از آن مورد مطالعه قرار داده‌اند.»
خلاصه کتاب هنر رزم
کتاب هنر رزم پر است از سخنان ناب و ارزش‌مند؛ و من صرفا برای این‌که با حال‌وهوای کتاب و محتوای آن آشنا شوید، چند پاراگراف را با ذکر عنوان فصل‌ها می‌نویسم. پس از این بخش هم سراغ معرفی کتاب هنر رزم و ترجمه‌ها و… خواهیم رفت. در کل هدف من کمک به شما برای انتخاب کتاب خوب است!
ارزیابی‌های استراتژیک
«در زمان‌های قدیم، وزیر مشهوری از یک فیلسوف سیاسی درباره مسائل نظامی پرسش کرد. فیلسوف پاسخ داد: انسانیت و عدالت، ابزار حکومت درست بر مردم است. وقتی عملکرد دولت درست باشد، مردم با رهبری احساس نزدیکی می‌کنند و حاضرند جان خود را نیز برای آن بدهند.»
«در متون کهن آمده است: کسی که رفتاری خوش با من دارد، رهبر من است. کسی که با من ظالمانه رفتار می‌کند، دشمن من است.»
«وقتی قصد دارید به نقطۀ نزدیکی حمله کنید، وانمود کنید که می‌خواهید به جای دوری بروید؛ وقتی قصد دارید به نقطۀ دوری حمله کنید، وانمود کنید که مسافتی کوتاه در پیش دارید. آن‌ها را با خیال پیروزی به درون بکشید، سپس با گیجی نابودشان کنید.»
«از فروتنی استفاده کنید و آن‌ها را مغرور سازید. با اتلاف وقت خسته‌شان کنید. میان‌شان تفرقه اندازید. وقتی آماده نیستند حمله کنید، وقتی انتظار ندارند حرکت کنید.»
در جنگ
«در جنگ، حتی اگر برنده‌اید، ادامه دادن آن به مدت طولانی باعث تضعیف نیروهایتان و کُندشدنِ تیزی‌تان خواهد شد… اسلحه ابزاری بدیُمن است؛ استفاده از اسلحه برای مدت طولانی فاجعه‌بار خواهد بود. همان‌طور که گفته شده: آن‌هایی که دوست دارند بجنگند و به این ترتیب نیروهای خود را تحلیل ببرند، ناگزیر نابود خواهند شد.»
«مردم اساس مملکت هستند؛ غذا خداوندگار مردم است. حاکمان باید به این امر احترام بگذارند و ملاحظه‌کار باشند.»
یک وقفۀ کوتاه در معرفی کتاب هنر رزم
تا این‌جای معرفی کتاب هنر رزم توانسته‌اید چشم‌انداز تازه‌ای برای استراتژی‌های زندگی خود پیدا کنید؟ من هرکدام از این بندها را که می‌خواندم، با خودم می‌گفتم چرا این دستورالعمل را در فلان موضوع به‌کار نبردم که برنده شوم! کاش می‌شد نسخه‌ای از کتاب هنر رزم را به همۀ مسئولان و مدیران داد؛ شاید که مفید واقع شود!
بپردازیم به ادامه جملات کتاب هنر رزم…
طرح نقشه برای محاصره
«در سال‌نامۀ بهار و پاییز آمده است: اگر نتوانی قوی باشی، و در عین حال نتوانی ضعیف باشی، فرجام کارت شکست خواهد بود.»
(این جمله از کتاب هنر رزم را باید با طلا نوشت و سردر سازمان‌ها آویخت تا نیروهای تازه‌وارد به فضای کسب‌وکار بخوانند و بدانند که در ابتدا باید راه و رسم ضعیف بودن را بیاموزند تا بتوانند به قدرت برسند. این‌روزها شاهدیم که همه می‌خواهند از همان روز اول کنترل کل امور یک استارت‌آپ را در دست بگیرند و بقیه نیروها را –که بی‌سوادانی بیش نیستند!- به راه راست هدایت کنند! البته این نظر شخصی من است؛ شما دیدگاه دیگری دارید؟)
آرایش نیروها
«در زمان‌های قدیم، جنگجویان ماهر ابتدا خود را شکست‌ناپذیر می‌ساختند و سپس مترصد یافتنِ ضعف در حریفان می‌شدند. شکست‌ناپذیرکردن خود یعنی شناختن خود؛ منتظر ضعف حریف بود یعنی شناختن دیگران.»
تهی بودن و پُر بودن
«اگر حریف را از زمان و مکان نبرد ناآگاه نگه دارید، همیشه برنده خواهید بود.»
«کاری به سود یا علیه حریف انجام دهید، به‌طوری‌که توجه وی به آن معطوف شود. اکنون می‌توانید الگوهای رفتارهای تهاجمی و دفاعی او را دریابید.»
«پیروزی در جنگ تکرارپذیر نیست، بلکه همواره آرایشی جدید را می‌طلبد. بنا به وضعیت موجود تغییرات مناسب ایجاد کنید. برای کسب پیروزی، استراتژی‌های گذشته را تکرار نکنید. می‌توانید خود را با هر آرایشی که حریف اتخاذ می‌کند هماهنگ سازید و پیروزی را از آن خود کنید.»
درگیری مسلحانه
«اگر دشمن ناگهان آذوقۀ خود را رها کرد و رفت، باید پیش از خوردن، آزمایش شوند که مبادا زهرآلود شده باشند.»
«راه سپاهی را که در حال بازگشت به خانۀ خود است نبندید. در چنین وضعیتی، حریف تا پای مرگ خواهد جنگید.»
«وقتی لشکری را محاصره می‌کنید، باید راه فراری برای آن‌ها باقی بگذارید. یک راه نجات برای آن‌ها بگذارید تا به هیجان نیایند که تا پای جان بجنگند. آن‌گاه می‌توانید از این وضعیت سود جُسته، آن‌ها را بکوبید.»
«دشمن مستاصل را تحت فشار قرار ندهید. حتی حیوانِ ازپادرآمده نیز خواهد جنگید؛ این قانون طبیعت است.»
هماهنگی
«باید ارتشی نیرومند، ملتی ثروتمند، جامعه‌ای هماهنگ و شیوه‌ای منظم برای زندگی ایجاد کرده باشید.»
رزمایش نیروها
«آنان‌که سخنان‌شان فروتنانه است اما در همان حال تدارک جنگ می‌بینند، قصد پیش‌روی دارند. آنان که سخنان‌شان محکم است و پرخاشگرانه جلو می‌آیند، قصد عقب‌نشینی دارند.»
«فرد خودسری که استراتژی ندارد و حریف را دست‌کم می‌گیرد، ناگزیر اسیر خواهد شد.»
زمین
«آنان که هنر رزم را می‌دانند، وقتی حرکت می‌کنند سرگردان نیستند و وقتی برمی‌خیزند از پا نمی‌افتند. از این روست که می‌گویند وقتی خود و حریفان را بشناسید، پیروزی حتمی است.»
برگردیم به معرفی کتاب هنر رزم
این‌ها تنها خلاصه‌ای از جملات ارزش‌مند کتاب هنر رزم بودند. هنر رزم کتاب کم‌حجمی است و چاپ‌های جیبی آن نیز موجود است. پس می‌توانید آن را تهیه کرده و در زمان‌های مُرده‌تان در مترو و انتظار و… بخوانید. هنر رزم از آن کتاب‌هایی است که ارزش خواندن دارد و مطمئن باشید که از زمانی که صرف آن کرده‌اید پشیمان نخواهید شد.
اگر زمان مطالعه ندارید؛ می‌توانید نسخۀ کتاب صوتی هنر رزم را تهیه کنید. خودم این کتاب صوتی را نشنیده‌ام، اما گوگل کردم و دیدم که در سایت نوار کتاب صوتی هنر رزم با صدای منوچهر زنده‌دل و قیمت 12.000 تومان عرضه شده است. کما فی‌السابق کاری با نسخه‌های کپی و دانلود PDF هنر رزم و دانلود کتاب صوتی دزدی ندارم! لطفا اگر می‌خواهید کتاب هنر رزم را بخوانید یا بشنوید، اندکی هزینه کرده و نسخه‌های اصل را تهیه کنید.
درباره سون تزو یا سون زو یا هر نامی که دارد!
اگر کتاب هنر رزم را گوگل کنید می‌بینید که چندین املای متفاوت از نام نویسنده کتاب هنر رزم (Sun Tzu) خواهد آمد؛ سون تزو، سون زو، سان تزو، سون جو و… . نسخه‌ای که من دارم (و در ادامه کامل‌تر معرفی‌اش خواهم کرد) از سون زو استفاده کرده و به‌همین دلیل عنوان یادداشت را هم با همین املا نوشته‌ام. هرچند به‌نظرم «سون تزو» به حقیقت نزدیک‌تر است!
در سایت نوار در بخش معرفی سون تزو آمده است: «سون وو (ملقب به سون تزو، تزو: استاد)، متولد سال 544 قبل از میلاد مسیح است. او یک ژنرال و استراتژیست بوده و در اواخر قرن 6 پیش از میلاد مسیح به شاه هلوو خدمت می‌کرده است. پیروزی‌های سون تزو او را به این فکر انداخت که کتاب هنر جنگ را بنویسد. این کتاب به‌عنوان مهم‌ترین اثر استراتژی نظامی در چین باستان شناخته شد.»
خرید کتاب هنر رزم
کتاب هنر رزم را نشر قطره، مثلث، کاروان و شهر منتشر کرده‌اند. در این میان به‌نظر می‌آید نسخۀ نشر قطره از کتاب هنر رزم با ترجمۀ نادر سعیدی از اقبال بیش‌تری برخوردار بوده است. من این ترجمه را نخوانده‌ام؛ و نمی‌توانم کیفیت ترجمه را با نسخۀ خودم مقایسه کنم. اگر شما هرکدام از این ترجمه‌ها را مطالعه کرده‌اید، لطفا با جملاتی که در همین پست از نسخۀ نشر مثلث نوشته‌ام مقایسه کرده و نظرتان را بگویید.
کتاب هنر رزم (به انگلیسی: The Art of War) اثر سون زو توسط نشر مثلث و با ترجمه‌ای از حمیدرضا رفیعی و سمیرا انواری روانۀ بازار کتاب شده است. این ترجمه از نسخۀ توماس کلییری (مترجم انگلیسی کتاب) به فارسی برگردانده است. قیمت کتاب هنر رزم (چاپ چهارم به‌سال 1394) 12.000 تومان بوده است. از قیمت کتاب در نشرهای دیگر اطلاعی ندارم. اگر نسخه‌ای از این کتاب‌ها را دارید، لطفا قیمتش را ذکر کنید.
آن‌چه در مطلب معرفی کتاب هنر رزم سون تزو گفته شد…
اگر از این‌جا به جمع خوانندگان پیوسته‌اید، و می‌خواهید بدانید بالاتر در معرفی کتاب هنر رزم چه‌ها گفته‌ایم، عرض می‌کنم! کمی درباره کتاب هنر رزم و نام‌ونشان نویسنده‌اش صحبت کردیم. جملات و خلاصه‌ای از کتاب را خواندیم. کتاب صوتی هنر رزم را معرفی کردیم و درباره ترجمه‌های دیگر و ناشرین کتاب نوشتیم.
استراتژیست‌ها (که خوش‌بختانه تعدادشان از سوپرمارکتی‌ها هم بیش‌تر شده!)، مدیران، کارمندان و… می‌توانند مخاطب این کتاب باشند. کتاب هنر رزم از کتاب‌های مدیریتی بسیار خوب است که می‌تواند نگرش جدیدی به شما ببخشد. هدف از نقل قول چند جمله از کتاب هم همین بود که شما را با محتوای کتاب آشنا کنم.
همین‌جا یادداشت معرفی کتاب هنر رزم را تمام می‌کنم. امیدوارم هرآن‌چه انتظار داشته‌اید، از مطالعۀ این پست به‌دست آورده باشید. اگر نکته‌ای از چشم من پنهان مانده، یا دوست دارید که در معرفی کتاب بعدی اضافه شود، لطفا از بخش دیدگاه‌ها استفاده کرده و با من درمیان بگذارید.