هنگامی که صحبت از زیباشناسی و سابقۀ تاریخی آن باشد، یکی از برجسته‌ترین کتاب‌های جهان، کتاب تاریخ زیباشناسی تاتارکیویچ است. ترجمۀ فارسی این کتاب نیز در دوجلد آماده شده است تا نیاز پژوهشگران حوزه زیبایی‌شناسی و علاقه‌مندان به این مبحث را رفع کند. باید سپاسگزار آقای جواد فندرسکی باشیم که این کتاب ارزشمند را به فارسی برگردانده‌اند؛ هرچند، به‌نظر من، ترجمه کتاب جای بهترشدن دارد و هنوز عالی نیست.
چند توضیح از مقدمه مترجم
نویسنده کتاب، ووادیسواف تاتارکیویچ، در ورشوی لهستان متولد شد. او فیلسوف، محقق و پژوهشگری برجسته در حوزه‌های تاریخ هنر، زیباشناسی، فلسفه و اخلاق بود که تاریخ سه‌جلدی زیباشناسی را در بین سال‌های ۱۹۶۲-۱۹۶۷ میلادی به زبان لهستانی نوشت و منتشر کرد. بعدها نخستین ترجمه انگلیسی آن در بین سال‌های ۱۹۷۰-۱۹۷۴ به‌بازار آمد. ترجمه حاضر از متن انگلیسی و با مراجعه به متن آلمانی انجام گرفته است.
پیش از انتشار کتاب تاریخ زیباشناسی بخش‌هایی از آن را به‌عنوان مقاله در نشریه اطلاعات حکمت و معرفت و نیز روزنامه جام‌جم به‌چاپ رسانده‌ام که در برخی از آن مقاله‌ها اسم نویسنده را بنابر تلفظ رایج، ولادیسلاو تاتارکویچ ذکر کرده‌ام. بعدها که به تلفظ لهستانی نام نویسنده رجوع کردم، ترجیح دادم که در این کتاب عنوان نویسنده را ووادیسواف تاتارکیویچ بنویسم.
واژه Aesthetics را به «زیباشناسی» ترجمه کرده‌ام، نه زیبایی‌شناسی، چراکه زیباشناسی را به تعریف Aesthetics نزدیک‌تر می‌دانم.
در کتاب تاریخ زیباشناسی تاتارکیویچ می‌خوانیم…
عنوان کتاب به‌وضوح نشان می‌دهد که در این کتاب قرار است درباره چه موضوعی بخوانیم! ولی از آن‌که اثر حاضر کتابی حجیم است و دو جلد آن حدود ۱۵۰۰ صفحه را شامل می‌شود، من این‌جا فهرست دو جلد را به‌صورت جداگانه ذکر می‌کنم تا شما با جزئیات موضوعات مطرح‌شده توسط تاتارکیویچ آشنا شوید. آنچه در ادامه خواهید خواند، سرفصل‌ها و بخش‌های مهم کتاب است و من وارد جزئیات هر بخش نمی‌شوم. این نکته را هم باید اشاره کنم که وقتی درباره متن‌ها صحبت می‌شود، متن اصلی به‌زبان یونانی نیز در کتاب آمده است.
فهرست مطالب جلد اول
- مقدمه
- زیباشناسی قدیم
- زیباشناسی دوران باستان
- مبانی شعر
- مبانی هنرهای تجسمی
- پیش‌فرض‌های رایج زیباشناختی در میان یونانیان
- زیباشناسی شاعران دوران باستان
- متونی از هومر، هسیود و غزل‌سرایان دوران باستان
- زیباشناسی دوره کلاسیک
- ادبیات
- هنرهای تجسمی
- متونی از شاعران و هنرمندان کلاسیک
- زیباشناسی و فلسفه
- زیباشناسی فیثاغورثی
- متونی از فیثاغورثیان و هراکلیتوس
- زیباشناسی دموکریتوس و متونی از وی
- زیباشناسی سوفسطائیان و سقراط
- متونی از سوفسطائیان و متن‌های درباره سقراط
- ارزیابی و جمع‌بندی زیباشناسی پیش از افلاطون
- زیباشناسی افلاطون و متونی از وی
- زیباشناسی ارسطو و متونی از وی
- پایان دوره کلاسیک
- زیباشناسی یونانی‌گرا
- دوره یونانی‌گرایی
- زیباشناسی در فلسفه یونانی‌گرا
- زیباشناسی اپیکوریان و متونی از آنها
- زیباشناسی شکاکان و متونی از آنها
- زیباشناسی رواقیون و متونی از آنها
- زیباشناسی سیسرو و التقاط‌گرایان
- متونی از سیسرو
- زیباشناسی موسیقی
- متونی درباره زیباشناسی موسیقی
- زیباشناسی شعر
- شعر یونانی‌گرا
- فن شعر
- متونی درباره زیباشناسی شعر
- زیباشناسی خطابه
- زیباشناسی هنرهای تجسمی
- هنرهای تجسمی در دوران یونانی‌گرایی
- نظریه معماری
- متونی درباره زیباشناسی معماری
- نظریه نقاشی و مجسمه‌سازی
- متونی درباره زیباشناسی هنرهای تجسمی
- تقسیم‌بندی هنر
- متونی درباره تقسیم‌بندی هنر
- زیباشناسی فلوطین و متونی از وی
- ارزیابی زیباشناسی دوره باستان
فهرست مطالب جلد دوم کتاب تاریخ زیباشناسی
در جلد دوم کتاب، آقای محمود عبادیان به‌عنوان مترجم همکار حضور داشته‌اند. عنوان فرعی این جلد، تاریخ زیباشناسی قرون وسطا است و فهرست مطالب آن در پایین آمده است. در این جلد هم در انتهای هر بخش متون مرتبط با ترجمه فارسی و متن به‌زبان اصلی آمده است که من برای پرهیز از اطناب، از ذکر آنها چشم می‌پوشم.
- فهرست تصاویر
- زیباشناسی قرون وسطای اولیه
- زیباشناسی شرقی
- پس‌زمینه
- زیباشناسی کتب مقدس
- زیباشناسی پدران یونانی کلیسا
- زیباشناسی شبه‌دیونوسیوس
- زیباشناسی بیزانسی
- زیباشناسی غربی
- زیباشناسی قدیس آگوستین
- پس‌زمینۀ پیشرفت‌های بیشتر
- پس‌زمینه سیاسی
- ادبیات
- موسیقی
- هنرهای تجسمی
- زیباشناسی از بوئثیوس تا ایزیدور
- زیباشناسی کارولینژی
- خلاصۀ زیباشناسی مسیحی اولیه
- زیباشناسی قرون وسطای متاخر
- پس‌زمینۀ اجتماعی و سیاسی
- متونی درباره فن شعر قرون وسطایی
- نظریه موسیقی قرون وسطایی
- نظریه هنرهای تجسمی
- خلاصۀ نظریۀ هنرها و چکیده زیباشناسی فلسفی
- زیباشناسی سیسترسی
- زیباشناسی ویکتوریایی
- زیباشناسی مکتب شارتر و مکاتب دیگر در قرن ۱۲
- خاستگاه زیباشناسی مَدرسی
- متونی از ویلیام اهل اوورنی و دانشنامه اسکندری
- زیباشناسی رابرت گروستست
- زیباشناسی بوناوانتور
- زیباشناسی آلبرت بزرگ و اولریش اهل استراسبورگ
- زیباشناسی توماس آکویناس
- زیباشناسی ابن هثیم و ویتلو
- زیباشناسی مَدرسی متاخر
- متونی از دانز اسکوتس و ویلیام آکم
- زیباشناسی دانته
- خلاصۀ زیباشناسی قرون وسطی
- زیباشناسی دوران باستان و قرون وسطی
- زیباشناسی کهن و نو
اطلاعات کتاب تاریخ زیباشناسی تاتارکیویچ
عنوان انگلیسی: History of Aesthetics
نویسنده: ووادیسواف تاتارکیویچ (Wladyslaw Tatarkiewicz)
مترجم: سیدجواد فندرسکی (مترجم همکار جلد دوم: محمود عبادیان)
ناشر: نشر علم
نوبت انتشار جلد اول: چاپ اول ۱۳۹۲
نوبت انتشار جلد دوم: چاپ دوم ۱۳۹۶
موضوع: زیبایی‌شناسی
تعداد صفحات: ۷۵۱ صفحه (جلد اول) + ۷۰۱ صفحه (جلد دوم)
قیمت جلد اول: ۴۵۰۰۰۰ تومان
قیمت جلد دوم: ۳۵۰۰۰۰ تومان
قیمت‌گذاری کتاب تاریخ زیباشناسی تاتارکیویچ هم کمی عجیب است! قیمتی که در فروشگاه‌ها آمده، با قیمتی که در جلد کتاب خورده است، بسیار متفاوت است. الله اعلم بالصواب. این نکته را هم در انتها بیاورم که این کتاب با ترجمۀ هادی ربیعی از سوی نشر مینوی خرد منتشر شده است؛ ولی چون به آن دسترسی ندارم، درباره‌اش نمی‌نویسم. اگر شما این کتاب را خوانده‌اید، لطفاً نظرتان را بنویسید تا ما هم استفاده کنیم. برای آشنایی با دیگر کتاب‌های مهم وارد بخش معرفی کتاب وبلاگ شوید.