عجیب است که کتابی با موضوع ادبیات اروتیک اجازه انتشار در ایران را یافته است. برای خواندن کتاب سردی و شقاوت نوشتۀ ژیل دلوز به‌اندکی دانش روان‌شناسی، فلسفه، و هم‌چنین آشنایی با نوشته‌های مازُخ نیاز خواهید داشت. دریافت محتوای کتاب بدون این پیش‌نیازها دشوار خواهد بود و به‌احتمال زیاد نخواهید که تا انتها آن را بخوانید.
دلوز در این کتاب ضمن نگاه به‌نوشته‌های مارکی دو ساد، کتاب‌های لئوپولد فون زاخر-مازخ و داستان‌های آزارطلبانۀ او را از منظر روان‌شناسی و فلسفه بررسی کرده است. همان‌طور که می‌دانید اصطلاحات سادیسم و مازوخیسم از نام این دو نویسنده برداشته شده است؛ و همین نشان می‌دهد که موضوع کتاب دربارۀ آزارگری و آزارطلبی جنسی در ادبیات است.
فهرست کتاب
کتاب با یادداشت مترجم، آغاز می‌شود؛ سپس
فصل یکم: ساد، مازخ و زبان‌شان
- نام‌گذاری یک اختلال
- اولین عملکرد، عملکرد اروتیک زبان: عبارت‌های امری و توصیف‌ها
- دومین عملکرد نزد ساد: برهان، عنصر غیرشخصی و ایدۀ عقل
- دومین عملکرد نزد مازخ: دیالکتیک، عنصر غیرشخصی و ایده‌آل تخیل
فصل دوم: نقش توصیف‌ها
- وقار مازخ
- فرایند امر منفی و ایدۀ نفی نزد ساد: دو طبیعت
- ساد و تکرار شتاب‌بخش
- غریزۀ مرگ
- فرایند انکار و ایده‌آل تعلیق نزد مازخ: فتیش
- مازخ و تکرار تعلیقی
فصل سوم: ساد و مازخ تا کجا مکمل هم‌اند؟
- مقایسه اهداف دو اثر
- آیا در شخصیت‌های ساد مازخیسم، و در شخصیت‌های مازخ سادیسم وجود دارد؟
- مضمون ملاقات بیرونی سادیست و مازوخیست
- ملاقات‌های درونی، و سه استدلال که بنیان باور به وحدت سادومازخیستی را تشکیل می‌دهند
فصل چهارم: مازخ و سه زن
- مادر فاحشۀ درباری، مادر ادیپی، مادر دهانی
- سرد، مادرانه، سرسخت
- سردی مازخ و بی‌عاطفگی ساد
- مازخ و باخوفن
- فاجعۀ یخبندان
فصل پنجم: پدر و مادر
- مسئلۀ نقش پدر در مازخیسم
- نقش پدر در سادیسم و نزد ساد
- فسخ پدر در مازخیسم و نزد مازخ
- توالی سه زن و پیروزی مادر دهانی: مادر خوب
- شخص سوم، بازگشت وهم‌انگیز پدر
- قرارداد و فسخ
فصل ششم: عناصر رمانسک مازخ
- عنصر زیباشناختی مازخ
- انتظار و تعلیق
- فانتاسم
- ضرورت یک روان‌کاوی صوری
- عنصر قضایی مازخ: قرارداد
- قرارداد و قانون نزد مازخ
- نهاد نزد ساد به‌عنوان نقد مطلق از قرارداد و قانون
فصل هفتم: قانون، طنز و آیرونی
- دو جنبۀ تصویر کلاسیک قانون: آیرونی و طنز
- واژگونی این دو جنبه در آگاهی مدرن
- آیرونی و واژگونی قانون نزد ساد
- طنز جدید و اطاعت کاذب از قانون نزد مازخ
فصل هشتم: از قرارداد به آیین
- نسبت‌های قرارداد با قانون
- انتقال قانون به مادر دهانی: محرم‌آمیزی و تولد دوباره
- سه آیین مازخ: شکار، کشاورزی و تولد دوباره
- قابیل و مسیح: خدا مرده است
- چرا تولد دوباره اساسی است
- شباهت پدر و نقش احساس جرم در مازخیسم: پدری دارد کتک می‌خورد
- خصلت صوری و دراماتیک مازخیسم
فصل نهم: روان‌کاوی
- اولین تفسیر فروید: وارونگی و عوامل دیگر
- نابسندگی فرمول سادیسم وارونه
- دومین تفسیر، و مسئلۀ گسلش
فصل دهم: غریزه مرگ چیست؟
- اصل لذت هیچ استثنائی ندارد
- اصل تجربی و اصل استعلایی
- اروس، تاناتوس و تکرار
- دو فرم جنسی‌زدایی یا گسلش: روان‌رنجوری و والایش
- سومین فرم: انحراف
- جهش آنی
- تکرار، لذت و درد
فصل یازدهم: سوپراگوی سادیستی و اگوی مازخیستی
- پیروزی سوپراگو و وضعیت اگو در سادیسم: آیرونی
- پیروزی اگو و وضعیت سوپراگو در مازخیسم: طنز
- خلاصه خصلت‌های تفاوت‌های مازخیسم و سادیسم
- اگو، سوپراگو، شکاف ساختاری بین‌شان و غریزه مرگ: تخیل و اندیشه
- جمع‌بندی در باب ناهم‌ممکنیِ سادیسم و مازخیسم
پس از این یازده فصل اصلی، و یادداشت‌ها، 3 پیوست و 4 افزوده در پایان کتاب آمده است:
- پیوست 1: خاطره‌ای از کودکی و تاملاتی درباره رمان
- پیوست 2: دو قرارداد زاخر-مازخ
- پیوست 3: ماجرا با لودویگ دوم (به‌روایت واندا)
- افزوده 1: باز-ارائۀ مازخ، ژیل دلوز
- افزوده 2: عرفان و مازوخیسم: گفتگو با ژیل دلوز درباره مازخ
- افزوده 3: ادبیات به‌منزلۀ سمپتوم‌شناسی: ژیل دلوز درباره زاخر-مازخ، توماس گیسکنز
- افزوده 4: دلوز با مازخ، اریک آلیه
درباره کتاب سردی و شقاوت
عنوان اصلی (فرانسوی): Le Froid et la Cruel in Presentation de Sacher-Masoch [1967]
عنوان ترجمۀ انگلیسی: Masochism: Coldness and Cruelty [1991]
عنوان کامل فارسی: ارائۀ زاخر-مازخ: سردی و شقاوت
نویسنده: ژیل دلوز (Gilles Deleuze)
مترجم: پویا غلامی
ناشر: بان
اولین انتشار: پاییز 1396
نوبت انتشار: چاپ سوم 1402
موضوع: نقد ادبی، ادبیات شهوانی، آزارگری در ادبیات
تعداد صفحات: 200 صفحه
قیمت: 165 هزار تومان
از این کتاب ژیل دلوز ترجمۀ دیگری با عنوان کتاب سردی و سبعیت با ترجمۀ شهریار وقفی‌پور در سال 1394 از سوی نشر رازگو منتشر شده، که در بازار ناموجود است. من کتاب سردی و شقاوت نوشتۀ ژیل دلوز را با ترجمۀ پویا غلامی خواندم و به‌جز چند مورد نگارشی، ترجمۀ روانی بود.