علاقه‌مندان به تاریخ مغول می‌دانند که یکی از ارزشمندترین اسناد، و شاید باارزش‌ترین سند در مغول‌شناسی، همین کتاب تاریخ سری مغولان است. خوشبختانه خانم شیرین بیانی به خوبی این کتاب را از تصحیح و ترجمۀ فرانسوی پل پلیو به فارسی ترجمه کرده‌اند و در دسترس ما هست. و خرسندیم که ناشر به‌تازگی دوباره این کتاب را تجدید چاپ کرده تا به‌راحتی بشود آن را در بازار پیدا کرد.
در ادامه چند خطی هم از توضیحات مترجم را می‌نویسم تا کامل با محتوای کتاب و مسائل پیرامون آن آشنا شوید.
اگر به تاریخ مغولستان و زندگی چنگیزخان بزرگ علاقه‌مندید، روی لینک کلیک کنید و یادداشت مفصلم را دربارۀ این شخصیت تاریخی بخوانید.
معرفی کتاب تاریخ سری مغولان
برای معرفی این کتاب از یادداشت و توضیحات خانم شیرین بیانی استفاده خواهم کرد. با عقاید یک گرگ همراه بمانید و این کتاب را بهتر بشناسید.
کتاب حاضر از جهت اینکه اولین منبع دست اول و اساسی در مطالعات مغول‌شناسی می‌باشد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ و می‌تواند گوشه‌های بسیاری از چگونگی تکوین و تشکیل حکومت مغول و زندگی تموچین – چنگیز را روشن سازد؛ و به‌همین دلیل است که بعدها خود منبعی دست اول برای تاریخ‌نویسان معتبر این عهد، چون عطاملک جوینی، برای تدوین «تاریخ جهانگشای» و رشیدالدین فضل‌اله، برای تدوین «جامع‌التواریخ» گردید. از مطالب کتاب چنین برمی‌آید که مولف ناشناختۀ آن، همواره در کنار تموچین، چنگیز بعدی قرار داشته و می‌بایست از یاران و دوستان وفادار و کارساز وی بوده باشد.
خوشبختانه تقریباً هیچ دوره‌ای از تاریخ، از لحاظ غنای متون و منابع، به این دوره نمی‌رسد، از این‌رو محققان و پژوهندگان این راه، چراغ روشنی فرا راه خود دارند. یکی از این متون تراز اول و بسیار مهم، کتاب تاریخ سری مغولان یا «یوان چائویی‌شه» است، که مسلماً بدون در دست داشتن آن، مطالعات مغولی ناقص خواهد بود. این کتاب که کمی پس از مرگ چنگیز و به هنگام جوانه‌زدن حکومت مغول تدوین گشته، نه تنها از لحاظ تاریخی، بلکه از نظر اجتماعی و ادبی نیز بسیار مهم و باارزش است.
ارزش ادبی این اثر نیز بسیار است؛ زیرا خود اثری حماسی است و می‌توان آن را «حماسۀ تموچین» نامید. چگونگی تولد وی، سپس پرورش و نوجوانی‌اش، قهرمانی‌ها، شکست‌ها و فتح‌ها و عشق‌هایش، حماسه‌وار، در این اثر سروده شده‌اند.
از شناخت تاریخ سری مغولان مدت زمان طولانی نمی‌گذرد. مع‌هذا این اثر امروزه جای خود را در مطالعات مغولی کاملاً باز کرده و قدرش به‌خوبی آشکار گردیده و به زبان‌های آلمانی، روسی، فرانسه، چینی، ترکی و انگلیسی ترجمه شده است.
پلیو، دانشمند و مغول‌شناس معروف فرانسوی، با دقت خاص، نیمی از کتاب را به فرانسه ترجمه کرده است، و من این توفیق را نصیب خود ساختم که آن را از روی متن ترجمۀ فرانسه به فارسی برگردانم. امید است در آیندۀ نزدیک نیم دیگر متن نیز ترجمه شود و در دسترس علاقه‌مندان قرار گیرد.
جلد دوم کتاب تاریخ سری مغولان
خیالتان راحت! تا امروز که خبری از جلد دوم تاریخ سری مغولان نیست. به همین مقدار راضی باشید و از مطالعۀ کتاب لذت ببرید. در این کتاب پس از مقدمۀ مترجم و پل پلیو و پیشگفتار، 6 فصل تاریخ سری مغولان را خواهید خواند. در انتها نیز اسامی اشخاص، اسامی جاها، اسامی قبایل و ایلات، و اصطلاحات مغولی آمده تا همراه شما در پژوهش‌هایتان باشد.
در یک نگاه
عنوان انگلیسی: The Secret History of the Mongols
عنوان فارسی: تاریخ سری مغولان
نویسنده: ناشناس
مترجم به فرانسه: پل پلیو (Paul Pelliot)
مترجم به فارسی: دکتر شیرین بیانی (استاد دانشگاه تهران)
ناشر: انتشارات دانشگاه تهران
اولین چاپ: سال 1350
تازه‌ترین انتشار: سال 1398
قیمت: 33000 تومان
اگر به تاریخ و حماسه علاقه‌مندید حتماً مطالعۀ کتاب تاریخ سری مغولان را به شما پیشنهاد می‌کنم. برای آشنایی با دیگر کتاب‌ها وارد بخش معرفی کتاب وبلاگ شوید.