بخش بزرگی از کتاب‌خانۀ من به کتاب‌های اسطوره‌شناسی و مباحث مرتبط با اساطیر اختصاص دارد؛ اما تا این‌لحظه فرصت نشده بود کتاب‌های اسطوره‌ای را معرفی کنم. شروع این کار با معرفی کتاب اسطوره‌های موازی از بیرلین با ترجمه عباس مخبر خواهد بود. اسطوره‌های موازی کتاب فوق‌العاده‌ای برای دوستداران اسطوره‌شناسی است و در ادامه بیش‌تر با آن آشنا خواهیم شد.
یادداشت عباس مخبر بر کتاب اسطوره‌های موازی
برای آشنایی با این کتاب و یافتن پاسخی بر پرسش اسطوره چیست در ادامه یادداشت پشت جلد کتاب اسطوره‌های موازی را بخوانیم:
انسان از زمانی که به زبان دست یافته، اسطوره هم داشته است. اسطوره نخستین شکل بیان ادبی و مبنای سراسر تاریخ و اخلاقیات است. در کتاب اسطوره‌های موازی، پژوهندۀ کلاسیک، ج. ف. بیرلین، اسطوره‌های اصلی همۀ سنت‌های مهم جهان را گرد آورده، و مضمون‌ها، انگاره‌ها و معانی مشترک آن‌ها را آشکار ساخته است.
کتاب اسطوره‌های موازی بازیگران اصلی اسطوره‌های بزرگ جهان را معرفی می‌کند؛ نه‌تنها دوازده المپی اسطوره‌های یونانی، بلکه مجمع خدایان خشک و خشن اسکاندیناوی، خدایان رازآمیز هند، مجمع خدایان مصر، و خدایان نیرومند بومیان آمریکا، چین، و فرهنگ‌های گوناگون آفریقا و اقیانوسیه را نیز در معرض دید قرار می‌دهد. بیرلین با کنار هم قرار دادن قوی‌ترین داستان‌ها و نمادهای هر یک از این سنت‌ها، به بررسی توازی و شباهت عناوین مهمی همچون اسطوره‌های آفرینش، توفان، قصه‌های عشق، اسطوره‌های اخلاق، اسطوره‌های جهان زیرین و مکاشفه‌های آخرالزمانی می‌پردازد. بیرلین با تکیه بر آثار جوزف کمبل، میرچا الیاده، کارل یونگ، کارل یاسپرس، کلود لوی استراوس و دیگران، در معنای اسطوره، مشخص کردن و تفسیر شباهت‌ها و تاثیر اسطوره بر روان‌شناسی، انسان‌شناسی، فلسفه و مطالعات ادبی قرن بیستم نیز به تامل می‌نشیند.
ج. ف. بیرلین کیست؟
ج. ف. بیرلین، مدیر بخش پژوهش کمیتۀ ملی دمکراتیک، مشاور حقوقی کنگره آمریکا و هماهنگ‌کنندۀ طرح‌های بین‌المللی دانشگاه نورث‌وود در میدلند میشیگان بوده است. وی نویسنده دو کتاب دیگر با عناوین The Book of Ages و Living Myths است. الهیات، مکتب اصالت وجود، هنر آمریکای لاتین، و متون کلاسیک یونانی و عبری و سایر زبان‌ها در حوزه مطالعات او قرار دارند.
روش کار کتاب اسطوره های موازی چگونه است؟
بالاتر توضیحات نسبتا کاملی درباره محتوای کتاب داده شد. این‌جا هم نیم‌نگاهی به فهرست کتاب اسطوره‌های موازی می‌اندازیم. بیرلین در این کتاب، ابتدا مفاهیم اساطیری مشترک جهان را مطرح کرده؛ سپس نمونه‌های برجسته هرکدام را از فرهنگ‌ها و ملت‌های گوناگون بیان می‌کند. در این کتاب مفاهیم اسطوره‌شناسی بسیاری مطرح و بررسی می‌شوند؛ ما در این‌جا تنها به گوشه‌ای از این مفاهیم اشاره می‌کنیم.
بخش اول کتاب «دعوت به اسطوره» نام دارد و از اسطوره چیست، زبان و اسطوره، زمان و اسطوره، تاریخ و اسطوره، اسطورۀ مدنی، اخلاق و اسطوره و مفهوم مقدس تشکیل شده است. در ادامۀ این بخش مجمع خدایان یونانی و رمی، اسکاندیناوی، هند، مصر، هاوایی، آزتک و… معرفی شده‌اند.
بخش دوم کتاب اسطوره‌های موازی مشخصا به اسطوره‌ها اختصاص دارد. در این بخش است که با اسطوره‌های آفرینش در گوشه‌گوشه جهان (ازجمله در ایران)، روزگاران اولیه بشر و تعداد دوران‌های جهان از نگاه انسان آن روزگار، اسطوره‌های توفان، مانند داستان نوح، قصه‌های اساطیری عشق و عاشقی، قصه‌های اخلاقی اساطیری، قهرمانان اساطیری جهان، سفر به جهان زیرین و راه مرگ و پایان جهان و چشم‌اندازهای قیامت آشنا می‌شویم.
بیرلین در بخش سوم کتاب خود به خوانش‌های مدرن اسطوره پرداخته؛ و دیدگاه‌هایی درباره اسطوره و معنا، اسطوره‌های موازی و شیوه‌های تفسیر آن‌ها و اسطوره‌زدایی در جهان مدرن مطرح کرده است.
کلام آخر در معرفی کتاب اسطوره‌های موازی
این کتاب را نشر مرکز با ترجمه‌ای از اسطوره‌شناس معاصر ایرانی، عباس مخبر، منتشر کرده است. قیمت کتاب اسطوره‌های موازی در چاپ دوم سال 1389 (نسخه‌ای که من دارم) 9600 تومان بوده؛ اما در چاپ هشتم سال 1398 متاسفانه 85800 تومان قیمت‌گذاری شده است!
مطالعۀ کتاب اسطوره‌های موازی (Parallel Myths) برای همه کسانی که علاقه‌مند به اسطوره‌شناسی‌اند مفید و چه‌بسا واجب است. اگر شما هم کتاب دیگری در این زمینه می‌شناسید که می‌تواند برای اسطوره‌دوستان لذت‌بخش باشد، لطفا در بخش دیدگاه‌ها معرفی کنید. هدف من از بخش معرفی کتاب وبلاگ عقاید یک گرگ جمع‌آوری مجموعه‌ای از بهترین کتاب‌ها برای مطالعه در زمینه‌های مختلف است و در این مسیر مطمئنا کمک‌های شما دل‌گرم‌کننده خواهد بود.