معرفی کتاب‌های رومن گاری [فهرست کامل + آشنایی با نویسنده]

در یادداشت معرفی کتاب‌های رومن گاری قرار است با 11 کتاب ترجمه‌شده از این نویسنده به زبان فارسی آشنا شویم. من در ترتیب این 11 کتاب رومن گاری هیچ اولویتی را لحاظ نکرده‌ام. پس ابتدا برویم و با یکی از جنجالی‌ترین نویسندگان معاصر آشنا شویم و بعد برویم سراغ معرفی کتاب‌های او. البته ممکن است این یادداشت در گذر زمان به‌روز شود و تعداد کتاب‌های به‌تبع آن بیشتر.

 

بیوگرافی رومن گاری

رومن گاری (زاده 8 مه 1914 در لیتوانی – درگذشته 2 دسامبر 1980 در پاریس) نویسنده، فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان، خلبان جنگ جهانی دوم و دیپلمات فرانسوی بود. تاثیر زندگی و رد پای مشاغل بسیار رومن گاری در آثارش دیده می‌شود. نخستین رمان او با عنوان «تحصیلات اروپایی» در سال 1945 میلادی منتشر شد.

رومن گاری در سال 1956 با رمان ریشه‌های آسمان برای اولین بار جایزه ادبی گنکور را به دست آورد. این جایزه تنها یک‌بار به یک نویسنده تعلق می‌گیرد؛ اما گاری موفق شده است با نام مستعار امیل آژار و رمان زندگی پیش رو در سال 1975 بار دیگر این جایزه را به دست بیاورد. دریافت دوباره گنکور و نام‌های مستعار بسیاری که گاری داشته، باعث شده تا از او به‌عنوان بزرگ‌ترین متقلب ادبی تاریخ نام برده شود.

رومن گاری چند ماه بعد از مرگ همسر دومش، با تفنگ خودکشی کرده و به زندگی‌اش پایان می‌بخشد. او در نامه خودکشی‌اش، از کتاب شب آرام خواهد بود به‌عنوان زندگی‌نامه‌اش نام می‌برد. هرچند گوشه‌گوشه زندگی گاری در آثار متعددش نمایش داده شده است. او در این نامه نوشته: «خیلی به من خوش گذشت. ممنون و خدانگهدار…»

.Je me suis bien amuse’. Au revoir et merci

 

معرفی کتاب‌های رومن گاری

خداحافظ گاری کوپر، لیدی ال و زندگی پیش رو معروف‌ترین کتاب‌های رومن گاری در ایران هستند. کتاب اعجوبه قرن از دومینیک بونا نیز درباره زندگی رومن گاری نوشته شده و با ترجمه منوچهر عدنانی در ایران منتشر شده است. رومن گاری خود را مبتکر رمان سیاسی می‌داند و این مسئله را در آثارش نیز می‌بینیم. او هم‌چنین خودش را اولین نویسنده‌ای می‌داند که درباره محیط‌زیست رمان نوشته است. منتقدین رومن گاری را نویسنده‌ای تجربه‌گرا در حیطه فرم و مضمون می‌دانند؛ نویسنده‌ای که ریسک می‌کند و از همه‌چیز و درباره همه‌چیز می‌نویسد.

 

کتاب ریشه‌های آسمان

در پشت جلد کتاب ریشه‌های آسمان رومن گاری می‌خوانیم: «ریشه‌های آسمان به رومن گاری امکان می‌دهد نمایشگاهی از شخصیت‌های بدیع طرح‌ریزی کند که مورل (قهرمان داستان) نمایانگر آن است و به حول مضمون مدارا، تمثیل اومانیستی وسیعی بسازد با این اندیشه که انسان‌ها به‌قدر کافی بلندنظر هستند که حضور فیل‌ها را بپذیرند.»

این رمان در سال 1956 جایزه گنکور را دریافت کرد؛ و داستان آن درباره مرد فرانسوی خانه‌به‌دوشی است که همه‌چیزش را در جنگ از دست داده است. مورل آرمان‌گرا تصمیم دارد ادامۀ زندگی‌اش را وقف حمایت از گله فیل‌ها بکند و در این مسیر به حمایت‌های دختری به نام میانا چشم دوخته است.

رمان ریشه‌های آسمان را نشر ثالث با ترجمه منوچهر عدنانی منتشر کرده است. قیمت کتاب در چاپ دوم (سال 91) 18000 تومان بوده است. در چاپ جدید طرح روی جلد عوض شده و قیمت هم تا 85000 هزار تومان افزایش یافته است! این کتاب را نشر نیماژ نیز با ترجمه سیلویا بجانیان و قیمت 36000 تومان منتشر کرده است. توصیه من مطالعه نسخه نشر ثالث ریشه‌های آسمان و ترجمه عدنانی است.

در ادامه بخش‌هایی از این کتاب را با هم بخوانیم:

«وقتی شکستن رکورد تنهایی مطرح باشد هر یک از ما خود را صاحب روحی قهرمان می‌یابد.»

«فهمیدم، باز حرفی زدم که نبایست. از شدت زندگی در تنهایی عادت حرف زدن با مردم را از دست داده‌ام. وانگهی بد هم نیست که آن را از دست بدهم.»

«علاوه‌براین او برای شوخ‌طبعی ارزش زیادی قائل بود، زیرا یکی از بهترین سلاح‌هایی بود که بشر در طول اعصار به‌منظور مبارزه با خودش ابداع کرده بود.»

«در مورد مردها نباید از روی کارهای بعد از شلوارکَنی قضاوت کرد. برای کثافت‌کاری‌های واقعی‌شان لباس بر تن می‌کنند.»

«چاره‌ای جز این نیست که آمپولی مخصوص یا قرص‌هایی اختراع بشود. یک روز کشف می‌شود. من همیشه آدم پراعتمادی بوده‌ام و به پیشرفت معتقدم. مطمئنا روزی قرص‌های انسانیت را به معرض فروش می‌گذارند. هر روز ناشتا، یکی را در لیوانی آب می‌اندازند و قبل از دیدار دیگران می‌خورند. آن وقت نتیجۀ دیدار جالب می‌شود و حتی می‌شود داخل سیاست شد.»

 

کتاب خداحافظ گاری کوپر

لنی جوانی آمریکایی‌ست که برای فرار از خدمت سربازی و اعزام نشدن به جنگ ویتنام به خانه دوستی در ارتفاعات آلپ پناه برده است. لنی و دیگر مهمانان خانه هر کدام به طریقی با زندگی در پایین ارتفاعات مشکل دارند و برای همین زندگی در کوهستان و اسکی‌کردن برایشان وجهه‌ای مقدس پیدا کرده است. لنی، در گریز از ظواهر جدید کشور آمریکا، عکسی امضاشده از گاری کوپر را به‌همراه دارد که او را به یاد دوره‌ای گذشته و نابودشده از تاریخ کشورش می‌اندازد.

این داستان کتاب خداحافظ گاری کوپر رومن گاری بود. رمان خداحافظ گاری کوپر یکی از معروف‌ترین آثار ترجمه‌شده رومن گاری به فارسی است و میان کتاب‌خوانان ایرانی جایگاه والایی دارد. این کتاب را نشر نیلوفر با ترجمه‌ای از سروش حبیبی منتشر کرده است. قیمت کتاب خداحافظ گاری کوپر در چاپ دهم (سال 1390) 6500 تومان بوده و در چاپ‌های جدید تا 38000 تومان نیز رسیده است. این کتاب اولین‌بار در سال 1351 چاپ شده است.

در ادامه چند برش از جملات کتاب خداحافظ گاری کوپر را با هم خواهیم خواند. باشد که این جملات به‌همراه معرفی کوتاهی که بالاتر نوشتم در نقش خلاصه کتاب خداحافظ گاری کوپر ظاهر شوند و شما را به تهیه و مطالعه این کتاب ترغیب کنند.

«کامت که شیرین شد، لذت زندگی را که چشیدی دیگر فاتحۀ عصیان خوانده شده. جایی که شیرین‌کامی باشه عصیان نیست. کیست که بتونه بگه دروغ میگم؟ خوشبختی افیون ملت‌هاست، رکوده، بدبختی اسباب پیشرفته. اگر شلاق و مهمیز نباشه اسب از جاش تکون نمی‌خوره. اگر می‌تونید ثابت کنید که این‌جور نیست.»

«فکرش را نمی‌شد کرد که این همه خریّت در یک نفر متراکم شده باشد. با ذخیرۀ خریت او می‌شد شکم یک ملت را سیر کرد.»

«زندگی خصوصی افراد مقدس است. آدم باید رعایت خلوت دوستانش را بکند.»

«کسانی که عقاید احمقانه‌شان را ابراز می‌کنند بسیار حساسند. هر قدر عقاید کسی احمقانه‌تر باشد کمتر باید با او مخالفت کرد. باگ می‌گفت حماقت بزرگترین نیروی روحانی تمام تاریخ بشرست.»

«همۀ هنرها با معجزه رابطۀ نزدیک دارند.»

«وقتی طرف آدم یک دختر خوشگل باشد کار آسان‌تر است. زشت‌ها همیشه ناز می‌کنند تا نشان دهند که خیلی هواخواه دارند.»

«بعضی وقت‌ها، معمولا نیمه‌شب، شمارۀ تلفن خودش رو می‌گیره تا مطمئن بشه که واقعا وجود داره و مشغول دروغ گفتن به خودش نیست.»

«جس خندید. نفس لنی از دیدن خندۀ او بند آمد. جس که می‌خندید مثل این بود که آدم باز به نوک کوه بالا رفته باشه. با یک خیز دوهزار متر از سطح منجلاب بالا می‌رفت.»

«افسوس، خوشبختی از آن شیرینی‌هایی‌ست که باید گرم‌گرم خورد. نمی‌شود آن را به منزل برد. همین‌که کسی بخواهد آن را به هر قیمت شده حفظ کند گه‌کاری می‌شود.»

«زن خاکستر معشوق را به خانه می‌آورد و آن را در یک ساعت شنی می‌ریزد و می‌گوید: خیال کردی راحت شدی؟ حالا با من پیر شو.»

«میلیون‌ها و میلیاردها آدم توی این دنیا هست که همه‌شون می‌تونن بی‌تو زندگی کنن. اما آخه چرا من نمی‌تونم؟ این درد رو کجا ببرم؟»

 

کتاب زندگی در پیش رو

در ادامه یادداشت معرفی کتاب‌های رومن گاری درباره رمان زندگی در پیش رو صحبت خواهیم کرد. بهترین ترجمه زندگی در پیش رو از لیلی گلستان است که به‌همت نشر بازتاب نگار روانه بازار کتاب شده است. معرفی رمان زندگی در پیش رو را، که یکی از مشهورترین کتاب‌های رومن گاری در ایران است، با یادداشت لیلی گلستان بر این کتاب شروع می‌کنیم.

«در زندگی در پیش رو زندگانی جریان عادی و معمول را طی نمی‌کند. اما قصه بذر گل‌هایی را به‌همراه دارد که می‌توانند زیبا و شکوهمند بشکفند. قصه ما را حیران می‌کند، به‌سوی ظرافت‌ها و لطافت‌ها سوق‌مان می‌دهد، و همزمان، به‌سوی اهمیت ژرف‌نگری و روشن‌بینی. زمینۀ قصه از لحاظ جذب خواننده هیچ کم‌وکسری ندارد. بسیار مردمی است و بسیار مردم‌پسند. محله‌یی را که برایمان تعریف می‌کند محلۀ «گوت‌دور» است. محله فقیرنشین و غریب‌نشین؛ و محلۀ خانه‌های آن‌چنانی در سطح پایین.

اما از دید نویسنده، ما با آن‌جا طور دیگری آشنا می‌شویم. دید او از این محله با دید ژان ژنه یا آدامف بسیار متفاوت است؛ نمی‌شود از او ایراد گرفت که چرا همانند امیل زولا یا ماکسیم گورکی این محله و این قشر از جامعه را توصیف و تعریف نکرده. تعریف او تعریف دیگری‌ست.

او این دنیای پر از ذلت و خواری و درد و خشونت و تحقیر را با رنگی گل‌بهی نقش کرده. این دنیا را پذیرفته و دقیقا تفاوت دید او با دید آنها که قبلا تصویرگر این دنیا بوده‌اند در همین‌جاست. پسربچۀ قصه نه خشونت بچه‌های خاص آن محل را دارد و نه نرمش آنها را. او اخلاقی خاص خود دارد. به نیابت نویسنده در آن محل حضور یافته و گاه‌گداری حرف‌های به‌اصطلاح گنده‌تر از دهانش می‌زند. شاید به دلیل خواست عمدی نویسنده و یا شاید به دلیل مصاحبتش با بزرگ‌ترها. او بچه‌یی‌ست که می‌بیند، خوب هم می‌بیند، تیز هم می‌بیند و همه را هم ضبط می‌کند. هم‌صحبت‌هایش یک پیرمرد مسلمان عاشق قرآن و عاشق ویکتور هوگو است و یک زن پیر دردمند. هرچند با بچه‌ها حرف می‌زند و بازی می‌کند، اما با آن‌ها یکی نمی‌شود. در مجاورت آن‌ها بچه نمی‌شود. او بچه‌یی‌ست ساختۀ نویسنده. اما بچه‌یی به‌شدت پذیرفتنی و دوست‌داشتنی. کتاب نیز به‌هم‌چنین.

در بیست صفحۀ اول کتاب محمد می‌خواهد همه‌چیز را به‌سرعت بگوید؛ پس درهم‌وبرهم حرف می‌زند. می‌خواهد مثل بزرگ‌ترها حرف بزند؛ پس گنده‌گویی به‌سبک بچه‌ها می‌کند. جمله‌بندی‌هایش گاه از لحاظ دستوری غلط است، حرف‌ها و مثال‌هایش گاه، در کمال خلوص نیست، پرت و عوضی است! و گاه درک‌نشدنی. به همین دلیل ذهن خواننده در آغاز کمی مغشوش می‌شود اما بعد به روش گفتار او عادت می‌کند، و تمام پراکنده‌گویی‌های گاه‌گاه محمد را راحت می‌پذیرد.

به‌هیچ‌وجه سعی نکردم که نثر بچه را شسته‌ورفته تحویل خواننده فارسی‌زبان بدهم، سعی نکرده‌ام بچه را طبق معمول ادب کنم و حرف‌های به‌ظاهر رکیک را به ناسزاهای مودبانه بدل سازم! امانت در ترجمه را بر عفت کلام ساختگی ترجیح داده‌ام. از این کتاب بسیار می‌آموزیم و همین ما را بس.»

بریده‌هایی از این کتاب را هم با هم بخوانیم و بعد برویم سراغ معرفی دیگر کتاب‌های رومن گاری.

«از همان وقتی که شناختمش پیر بود و از آن به بعد هم جز پیرتر شدن کاری نکرد.»

«شصت سال پیش که جوان بودم با زن جوانی آشنا شدم. او مرا دوست می‌داشت، من هم دوستش داشتم. هشت ماه گذشت و بعد، خانه‌اش را عوض کرد. حالا که شصت سال گذشته، هنوز هم به یادش هستم. بهش گفتم: فراموشت نمی‌کنم. سال‌ها گذشت و فراموشش نکردم. گاهی اوقات ترس برم می‌داشت چون هنوز زندگی درازی در پیش داشتم، و چطور می‌توانستم به خودم، به خود بیچاره‌ام، اطمینان بدهم در حالی‌که مدادپاک‌کن به دست خداست؟ اما حالا آرامم. دیگر جمیله را فراموش نمی‌کنم. وقت زیادی باقی نمانده. پیش از آن‌که فراموشش کنم می‌میرم.»

«البته او هرگز نمی‌توانست کاملا آسوده‌خاطر باشد. چون برای آسوده‌گی کامل باید می‌مُرد. در زندگی همیشه وحشت وجود دارد.»

«ترسیده بودم، اما خوب است آدم بداند که وقتی می‌ترسد چرا می‌ترسد، چون من معمولا بدون دلیل می‌ترسم، مثل نفس کشیدن.»

 

کتاب لیدی ال

نوبت به معرفی یکی دیگر از بهترین کتاب‌های رومن گاری رسید. البته چون من طرفدار ادبیات رومن گاری هستم احتمالا همۀ کتاب‌های او را همین‌طور معرفی خواهم کرد! اما اگر شما دنبال یک کتاب خوب می‌گردید تا با رومن گاری آشنا شوید، یکی از توصیه‌های من رمان لیدی ال خواهد بود.

در پشت جلد این کتاب رومن گاری می‌خوانیم: «رومن گاری در رمان لیدی ال دو دلداده را از میان خیل جوانان اواخر قرن پرآشوب قرن نوزدهم برگزیده که یکی –آرمان- سودای مبارزۀ سیاسی را در سر می‌پروراند و دیگری –دیانا- سودایی عشق است و معشوق را به تمامی برای عشق ورزیدن می‌خواهد. پیداست که در کشاکش عشق و مبارزه چه بسا یکی فدای دیگری می‌شود، و در این هنگامۀ پرغوغا پیوسته شکننده‌تر آسیب‌پذیرتر است.»

رمان لیدی ال رومن گاری را نشر ناهید با ترجمه‌ای از مهدی غبرایی منتشر کرده است. چاپ اول این کتاب متعلق به سال 1363 و قیمت آن در چاپ ششم (سال 1390) 4500 تومان بوده است! این قیمت‌ها را از آن جهت می‌نویسم که خودتان با قیمت‌های روز مقایسه کنید و شاد شوید!

چند جمله‌ای را هم از این کتاب با هم مرور کنیم:

«یک ضرب‌المثل فرانسوی را خوب به‌خاطر داشت که می‌گفت: کسی که خوب دوست دارد، خوب هم تنبیه می‌کند.»

«هدف هنر نجات جهان نیست، بلکه آن است که دنیا را پذیرفتنی‌تر کند.»

«تمام زیبایی‌های این جهان را از آثار کارپاچو گرفته تا جوتو، و از کاپری تا درۀ شاهان، همه را دیده‌ام و سعی کرده‌ام تا چیزی را پیدا کنم که جای خالی او را بگیرد… اما تا امروز موفق نشده‌ام. من عاشق شدم، همین و بس… تا ابد.»

«درست به همان درجه که از تنها ماندن بیزار بود تنهایی را دوست داشت.»

 

کتاب شاه سلیمان

رمان شاه سلیمان از آن دست کتاب‌های رومن گاری است که در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ لااقل کمتر از خداحافظ گاری کوپر و لیدی ال و زندگی در پیش رو. داستان کتاب شاه سلیمان رومن گاری سرگذشت جنگ‌جویی کهنه‌کار است. او که آخرین ساعات عمرش را می‌گذراند، یک بار دیگر می‌خواهد بر تمامی انواع دیکتاتوری موجود و به‌ویژه قدرت‌های سلطه غلبه نماید. این‌گونه است که آخرین نگرانی‌های شاه سلیمان در قالب واژگان، چنین بیان می‌شود: «باید عشق ورزید…».

نشر مصدق رمان شاه سلیمان را با ترجمه کیومرث پارسای منتشر کرده و قیمت آن در چاپ اول (سال 1393) 14000 تومان بوده است. در ادامه چند بریده کوتاه از این کتاب را با هم بخوانیم.

«تنهایی وحشتناک یعنی از دست دادن فردی که به او عشق می‌ورزیم. ولی از آن وحشتناک‌تر، تنهایی اندوهباری است که کسی را برای از دست دادن نداشته باشیم. به همین دلیل، هنگامی که به این آلبوم‌ها می‌نگرم…»

«هنگامی که در خیابان راه می‌رفتم، به همه لبخند می‌زدم. زیرا همواره او را در برابر خود می‌دیدم.»

«هرگز نمی‌توان مرگ را به‌تصویر کشید، مگر این‌که کسی آن وضعیت را از نزدیک دیده باشد.»

 

مجموعه داستان اوضاع در ارتفاعات کلیمانجارو روبه‌راه است

در کنار رمان‌های رومن گاری، داستان‌های کوتاه او نیز در ایران بارها و بارها ترجمه و مورد توجه قرار گرفته‌اند. من تلاش می‌کنم که عناوین داستان‌های هر مجموعه را هم بنویسم تا بدانید که کدام داستان‌های رومن گاری در کدام کتاب‌های رومن گاری تکرار شده‌اند.

در این مجموعه داستان‌های: پرندگان می‌روند در پرو بمیرند، آدم‌پرست، همشهری کبوتر، اوضاع در ارتفاعات کلیمانجارو روبه‌راه است، و تاریخی‌ترین داستان تاریخ را خواهید خواند. این مجموعه به‌همت نشر چشمه، با ترجمه سمیه نوروزی و با قیمت 6000 تومان در چاپ اول سال 1394 روانه بازار کتاب ایران شده است. در انتهای کتاب نیز بخش «بیست سوال از رومن گاری» را می‌خوانیم که از مصاحبۀ کارولین مانی با رومن گاری در فوریه 1978، و 3 سال پیش از خودکشی رومن گاری انجام شده است.

در ادامه می‌خواهم مقدمۀ سمیه نوروزی بر این کتاب را بنویسم؛ چون می‌تواند یک دیدگاه کلی به خواننده درباره داستان‌های کوتاه رومن گاری بدهد.

«مجموعه پرندگان می‌روند در پرو بمیرند 16 داستان دارد که یازده تای آن را پیش‌تر این‌جانب ترجمه کرده‌ام و در مجموعه‌های قلابی و مرگ منتشر شده است. (به معرفی این کتاب‌ها هم خواهیم رسید.) 5 داستان دیگر را حدود چهار دهه پیش از این استاد ابوالحسن نجفی به فارسی برگردانده بودند. تسلط استاد نجفی به زبان فرانسه و قدرت ایشان در زبان فارسی بر کسی پوشیده نیست. اما از آن‌جا که انتشار آن 5 داستان از سال 1357 متوقف شده است، نسخه‌ای از آن بازار این روزهای کتاب موجود نیست. در حالی‌که طی این چهار سالی هم که از انتشار مابقی داستان‌ها می‌گذرد، خبری از بازنشر ترجمه استاد نجفی نشد. پس به سفارش ناشر و با علم به رضایت استاد نجفی از بازترجمۀ این داستان‌ها، تصمیم به ترجمۀ آن 5 تای دیگر گرفتم تا مجموعه کامل داستان‌های رومن گاری را تقدیم علاقه‌مندان این نویسنده کنم.»

پس متوجه شدیم که اگر این مجموعه داستان را به‌همراه مجموعه‌های قلابی و مرگ بخوانیم، مجموعه کامل داستان‌های کوتاه رومن گاری را خوانده‌ایم. این مسئله را از این جهت مطرح کردم که احتمالا در بازار با کتاب‌هایی دیگر با عناوین دیگر از داستان‌های کوتاه این نویسنده مواجه شوید. اگر نظر من را می‌خواهید، همین 3 مجموعه را با ترجمه سمیه نوروزی تهیه کنید و بخوانید. خانم نوروزی مترجم زبردستی در زبان فرانسه است و در ترجمۀ این سه مجموعه نیز سنگ‌تمام گذاشته. حالا در ادامه با دیگر ترجمه‌های سمیه نوروزی از رومن گاری آشنا خواهید شد.

راستی اگر گذرتان به بازار کتاب‌های دست دوم افتاد و نسخۀ ترجمه ابوالحسن نجفی از داستان‌های رومن گاری را پیدا کردید، لطفا خبرم کنید. خریدارم!

از سوالات مصاحبه رومن گاری هم 2 مورد را بخوانیم و بعد برویم سراغ معرفی دیگر کتاب‌های رومن گاری.

سوال: پس شما آدم معتقدی نیستید؟

پاسخ: من به انسانیت اعتقاد دارم که امروزه در بحث‌های جامعه‌شناختی و حتا فلسفی از همه بیشتر تهدید شده است. دربارۀ رابطه‌ام با خدا باید بگویم خیلی ساده به کسانی که به او اعتقاد دارند احترام می‌گذارم. از من برنمی‌آید که آدم‌های مذهبی را تحقیر یا مسخره کنم، اما خودم عاری از تندروی مذهبی هستم.

سوال: پیری؟

پاسخ: فاجعه است. ولی دستش به من یکی نمی‌رسد. هرگز. به‌نظرم باید چیز دردناکی باشد. ولی دربارۀ خودم باید بگویم من قادر به پیر شدن نیستم. من پیمانی بسته‌ام با آن خدای بالاسر. می‌فهمید؟ با او عهدی کرده‌ام که طبق قرارداد، هرگز پیر نخواهم شد.

 

مجموعه داستان قلابی

در این مجموعه داستان‌های: قدرت و شرافت، برگی از تاریخ، زمینی‌ها، عود، و قلابی را خواهید خواند. مجموعه داستان قلابی حاصل همکاری سمیه نوروزی و نشر چشمه است و قیمت آن در چاپ اول (سال 1389) 2300 تومان بوده است!

 

کتاب مرگ و چند داستان دیگر

مجموعه داستان دیگر در فهرست کتاب‌های رومن گاری «مرگ و چند داستان دیگر» است. این کتاب نیز با ترجمه سمیه نوروزی و این‌بار به‌همت نشر زاوش در سال 1393 برای اولین‌بار منتشر شده و قیمت آن 5500 تومان بوده است.

داستان‌های: مرگ، موضوع سخنرانی: شجاعت، به افتخار پیشتازان سرافرازمان، تشنۀ سادگی‌ام، بازی سرنوشت، و دیوار در این کتاب آمده‌اند. همان‌طور که بالاتر نیز نوشتم، همۀ داستان‌های رومن گاری در این 3 مجموعه هست؛ و ترجمه سمیه نوروزی عالی‌ست. پس نیازی به تهیه دیگر کتاب‌هایی که با عنوان مجموعه داستان‌های رومن گاری در بازار موجودند نخواهید داشت.

 

کتاب گذار روزگار

کتاب گذار روزگار نیز از آن دست کتاب‌های رومن گاری است که با ترجمه سمیه نوروزی روانه بازار کتاب کشور شده‌اند. این کتاب را نشر ماهی منتشر کرده و قیمت آن در چاپ اول (سال 1394) 8000 تومان بوده است. در ادامه یادداشت پشت جلد کتاب را بخوانیم تا با محتوای آن بیشتر آشنا شویم:

«کتاب حاضر گفت‌وگویی است با رومن گاری، چند ماه قبل از مرگ نابهنگام او. گاری در این کتاب از بلندپروازی‌هایش می‌گوید، از آرزوها و کامیابی‌ها و سرخوردگی‌هایش، از جوانی پرفراز و نشیبش، سال‌های خدمت در نیروی هوایی، نشست‌وبرخاست با بزرگان هالیوود، کتاب‌هایی که نوشته و تاملاتش در باب زندگی. این کتاب کوچک را می‌توان آخرین فصل از خودزندگی‌نامۀ گاری دانست.»

و چند بریده از این کتاب را هم بخوانیم:

«طنز سلاح سرد آدم‌های بی‌دفاع است، نوعی طغیان صلح‌طلبانه و انفعالی با هدف مهار حقایق دردناک هوارشده بر سرتان.»

«به‌هرحال تفاوت بسیاری است میان خود نویسنده و آن‌چه که می‌نویسد. نویسنده چکیدۀ خود و خیالش را به کتاب می‌بخشد و آنچه را که می‌ماند، به‌قول مالرو “تودۀ حقیر اسرار” را، برای خود می‌گذارد.»

«تنها چیزی که بهش علاقه دارم زن است. توجه داشته باشید که نمی‌گویم به زن‌ها علاقه دارم؛ می‌گویم زن، یعنی زنانگی. انگیزۀ قوی و سرخوشی عمیقم در زندگی عشقم به زن‌ها و مفهوم زن است.»

 

کتاب مردی با کبوتر

«دخترم دیر شده. خیلی دیر رسیدی. تو با همۀ حسن و جمالت، با تمام دنیای زیبایی که فقط زن قادر است روی این زمین به یک مرد بدهد، دیر رسیدی! او دیگر قادر به احساس و لذت بردن از این‌ها نیست.»

تکه‌ای بود از رمان مردی با کبوتر رومن گاری. این کتاب رومن گاری را نشر ثالث با ترجمه‌ای از لیلی گلستان منتشر کرده و قیمت آن در چاپ اول (سال 1393) 7000 تومان بوده است. در ادامه ابتدا یادداشت لیلی گلستان را خواهیم خواهند و بعد، برای آشنایی بیشتر با کتاب، یادداشت ناشر فرانسوی را مرور خواهیم کرد.

یادداشت مترجم: «این یک قصۀ هزل‌آمیز است. پر از عطایبه و سخره. قصه‌ای است دربارۀ سازمان ملل، آدم‌هایش، اهدافش، راهکارهایش و عملکردهایش. به‌نوعی افشاگری است و در نتیه خنده‌دار. برای این چاپ تازه، بعد از مدت‌ها آن را بازخوانی کردم و خیلی بیش از بار اول که خواندمش، خندیدم. چون قصه در طی این سال‌ها بیشتر و بیشتر به واقعیت امروز نزدیک‌تر شده است. کتاب پر است از استعاره، و خواندنش دقت می‌طلبد. اگر صحنه‌های کتاب را که بسیار به تصویر نزدیک‌اند، در نظر آورید حتما به هنگام خواندن کتاب مدام لبخند به لب خواهید داشت. خواندنش در این روزگار مغتنم است.»

یادداشت ناشر فرانسوی: «در سال 1958 رومن گاری که عضو هیئت نمایندگان سازمان ملل متحد بود تصمیم گرفت –به دلیل الزام در حفظ حقوق- مردی با کبوتر را با نام مستعار فوسکو سینیبالدی منتشر نماید. آیا به دلیل جبر زمانه این اسم مستعار را برگزید یا آزمایشی بود برای ادامۀ این کار –که ادامه هم یافت- که البته بعدها نام شاتان بوگا و امیل آژار این فرض را اثبات کردند. رومن گاری در زمان حیاتش نخواست که پدرخواندۀ مردی با کبوتر باشد. اما در میان کاغذهایش نسخه‌ای بازنویسی‌شده به‌دست آمد که با دست تصحیح کرده بود و باعث شد ما فکر کنیم او آرزو داشته روزی نسخۀ اصلی آن را منتشر کند. این همان نسخه‌ای است که اینک ما منتشر می‌کنیم.»

 

کتاب ستاره‌باز

داستان کتاب ستاره باز رومن گاری درباره دیکتاتوری به نام آلمایو است که با سخت‌گیری‌های نظامی کنترل کشوری نامعلوم را در منطقه آمریکای جنوبی در دست گرفته است. او شعبده‌بازان و تردستان و… را از سراسر جهان به کشورش دعوت می‌کند تا بتواند شیطان را یافته و معامله‌ای با او بکند. داستان کتاب در یکی از این جست‌وجوها اوج می‌گیرد.

رمان ستاره‌باز را مهدی نسرین ترجمه و نشر مرکز با قیمت 17900 تومان در چاپ سوم سال 1396 منتشر کرده است. در ادامه بریده‌هایی از متن این کتاب را با هم خواهیم خواند.

«شما مرد خوبی هستید و درنتیجه نمی‌توانید از این موضوع سر درآورید. دنیای جای بدی است، و اگر آنچه را دنیا پیشکش می‌کند می‌خواهید، باید بد باشید، واقعا بد، بدتر از دیگران، در غیر این‌صورت شما را له خواهند کرد. دنیا اصلا متعلق به خداوند نیست. استعداد را باید از کس دیگری طلبید.»

«معلوم است که من بدم. برای این‌که به جایی برسی و آدم‌های درست و حسابی را ملاقات کنی باید هم بد باشی.»

«آلمایو پرسید: آرمان‌گرا دیگر چه کوفتی است؟

رادتسکی توضیح داد: آرمان‌گرا ولدزنایی است که فکر می‌کند زمین به‌اندازۀ کافی برایش خوب نیست.»

«وعده بهشت و جهنم تنها لحظه‌ای در کل فعالیت یک شارلاتان است که می‌تواند مطمئن باشد دستش رو نمی‌شود.»

 

دیگر کتاب‌های رومن گاری

تا زمان نگارش این یادداشت معرفی کتاب تنها به این کتاب‌های رومن گاری دسترسی داشتم. این‌جا نام دیگر کتاب‌های او را هم می‌نویسم تا در آینده‌ای نزدیک آن‌ها را هم معرفی کنم.

تربیت اروپایی

تولیپ (لاله)

رنگ‌های روز

میعاد در سپیده‌دم

رقص چنگیز کوهن

سگ سفید

شب آرام خواهد بود

بادبادک‌ها

تلاش من تهیه این کتاب‌ها و معرفی‌شان در بخش معرفی کتاب وبلاگ عقاید یک گرگ خواهد بود. شما هم اگر کتاب‌های رومن گاری را خوانده‌اید، لطفا در بخش دیدگاه‌ها نظرات‌تان را بنویسید تا دیگر دوستان علاقه‌مند هم بتوانند با چشمانی باز کتاب خوب بعدی‌شان را برای مطالعه انتخاب کنند. در ضمن، در کتاب بیست‌ویک داستان از نویسندگان معاصر فرانسه، داستان «کهن‌ترین داستان جهان» رومن گاری آمده است.