تمرکز من در این یادداشت بر کتاب تمهیدات عینالقضات همدانی تصحیح عفیف عسیران است. ویژگی خاص این نسخه، مقدمه مفصلی است که دکتر عسیران نوشته و میتوان با آن تا حد خوبی با عینالقضات همدانی و تمهیدات آشنا شد. در این مقدمه مفصل میخوانیم:
فصل اول: معرفی آثار عینالقضات
- آثار دوران جوانی
- آثاری که پس از 24سالگی تالیف کرده است
- زبدهالحقایق
- مکتوبات
- تمهیدات
- شکویالغریب
- آثاری که منسوب به عینالقضات است
- شرح کلمات قصار باباطاهر
- رسالۀ یزدانشناخت
- لوایح
فصل دوم: شرح حال عینالقضات
- از آغاز تولد تا بیستویکسالگی
- از هنگام ملاقات او با احمد غزالی تا سال تالیف زبدهالحقایق
- مشایخ عینالقضات
- عینالقضات متفکر و مرشد و عارف
- مساله اول بیان حقیقت پیر و مرید
- مساله دوم راجع به علم مکاشفه
- مساله سوم راجع به حقیقت دوزخ
- مساله چهارم حقیقت و ضرورت نماز
فصل سوم: افکار فلسفی عینالقضات
- نظریه عینالقضات در علم و معرفت
- توضیحاتی بر نظر عینالقضات درباره علم و عقل
فهرست کتاب تمهیدات عینالقضات همدانی
اینجا فهرست 10 تمهید را که بدنۀ اصلی کتاب در تمام چاپها هستند مینویسم:
- تمهید اصل اول: فرق علم مکتسب با علم لدنی
- تمهید اصل ثانی: شرطهای سالک در راه خدا
- تمهید اصل ثالث: آدمیان بر سه گونه فطرت آفریده شدهاند
- تمهید اصل رابع: خود را بشناس تا خدا را بشناسی
- تمهید اصل خامس: شرح ارکان پنجگانۀ اسلام
- تمهید اصل سادس: حقیقت و حالات عشق
- تمهید اصل سابع: حقیقت روح و دل
- تمهید اصل ثامن: اسرار قرآن و حکمت خلقت انسان
- تمهید اصل تاسع: بیان حقیقت ایمان و کفر
- تمهید اصل عاشر: اصل و حقیقت آسمان و زمین نور محمد و ابلیس آمد
نسخههای موجود از کتاب تمهیدات
نسخهای که من دارم تصحیح دکتر عفیف عسیران، چاپ انتشارات منوچهری است. چاپ نهم این کتاب در سال 1402 منتشر شده و 800.000 تومان قیمت دارد. همین تصحیح را انتشارات اساطیر نیز منتشر کرده است. چاپ پنجم این نسخه در سال 1402 منتشر شده و 580.000 تومان قیمت دارد. انتشارات مولی نیز تصحیح عفیف عسیران را در سال 1401 (چاپ سوم) منتشر کرده است. قیمت این نسخه 630.000 تومان است. دقیقاً نمیدانم که تفاوت این چاپها در چیست که سه ناشر با یک مصحح کار کردهاند.
انتشارات لوح فکر نیز در سال 1397 یک نسخه دوزبانه براساس تصحیح عفیف عسیران منتشر کرده است. این نسخه از کتاب تمهیدات عینالقضات همدانی بهاهتمام زهرا عسلی آماده شده، ولی درحال حاضر در بازار موجود نیست.