یکی از کتاب‌های آموزشی ارزشمند دکتر سیروس شمیسا کتاب سبک‌شناسی شعر است. این کتاب نگاهی جامع به بحث‌های پیرامون شعر فارسی می‌اندازد و یک منبع کامل برای آشنایی با شعر فارسی از ابتدا تا امروز است.
در پایان هر فصل کتاب بخش پانوشت‌ها و تمرینات را داریم. پانوشت‌ها برای توضیحات تکمیلی نویسنده است، و بخش تمرینات هم برای دانشجویان زبان و ادبیات فارسی آمده است.
در کتاب سبک‌شناسی شعر می‌خوانیم
پیشگفتار ویرایش دوم
پیشگفتار
فصل اول: مقدمات
- ادوار شعر فارسی
- اشاره‌یی به شعر ایران پیش از اسلام
فصل دوم: سبک خراسانی
- دوره طاهریان و صفاریان
- مختصات سبکی شعر این دوره
- دوره سامانیان
- مختصات سبکی این دوره
- عصر غزنویان
- مختصات شعر عهد غزنوی
- پیداآمدن سلجوقیان در دهۀ سوم قرن پنجم
- اختلافات لهجات
- شاعران این دوره
- مختصات سبکی شعر خراسانی
- شعر لحظه‌ها و نگاه‌ها
فصل سوم: شعر قرن ششم
- علل تغییر سبک خراسانی
- سه دبستان شعری در قرن ششم
- خراسان و عراق
- ادامۀ سبک خراسانی در قرن ششم
- سبک بینابین یا سبک عهد سلجوقی
- مقایسۀ قصیده‌یی از منوچهری و مسعود سعد سلمان
- توضیح برخی از صنایع ادبی
- تبصره در مضامین شعر عرب
- سبک آذربایجانی
- خاقانی و سنایی
- نظامی و خاقانی
- درباره شعر قرن ششم
- مختصات شعر قرن ششم
- ابزارهای اصلی ساخت شعر عهد سلجوقی
- تضاد و تناقض
فصل چهارم: سبک عراقی
- حملۀ مغول و پی‌آمدهای آن
- شیوع عرفان
- رواج غزل
- منشا غزل
- سنایی – خاقانی – نظامی – انوری – جمال‌الدین اصفهانی – ظهیر فاریابی
- ادامۀ بحث غزل در قرن هفتم
- کمال اسماعیل
- سعدی
- بوستان سعدی
- پایان عمر قصیدۀ سنتی
- عطار
- مولوی
- چند غزلسرای دیگر
- عراقی – امیرخسرو دهلوی – حسن دهلوی
- شاعران گروه تلفیق (شعر قرن هشتم)
- اوحدی مراغه‌یی – خواجو – عماد فقیه کرمانی – سلمان ساوجی – ناصر بخارایی – حافظ
- دایره غزل فارسی
- ادامۀ سبک عراقی در قرن نهم
- فرومایگی شاعران این دوره
- مختصات سبک عراقی
فصل پنجم: سبک شعر حد واسط سبک عراقی و هندی
- بابافغانی
- مکتب وقوع
- مکتب واسوخت
- وحشی بافقی
- زمینۀ شعر واسوخت در اشعار قدما
- فرق مکتب وقوع و سبک هندی
- پایان مکتب وقوع
- مختصات شعر حدّ واسط
- نمایی از شعر این دوره
فصل ششم: سبک شعر هندی
- اشاره‌یی به عوامل پیدایش سبک هندی
- ساختار سبکی بیت هندی
- پیش‌مصرع و مصرع برجسته
- ابهام در سبک هندی
- دو شیوه در سبک هندی
- معروف‌ترین شاعران سبک هندی
- مختصات سبک هندی
فصل هفتم: شعر دوره بازگشت
- عوامل موثر در پیدایش نهضت بازگشت
- سبک عکس‌العمل و تتبع
- مختصات شعر دوره بازگشت
- نمونه‌یی از زبان خام شاعران آغازین نهضت بازگشت
- ارزش شعر دوره بازگشت
- نقش جریان ادبی بازگشت در پیدایش سبک‌شناسی
- زبان نهضت بازگشت ادبی
- مقایسه تغزل فرخی و سروش
- سپهر صاحل براهین‌العجم و شعر داوری
- داوری در باب شعر بازگشت
فصل هشتم کتاب سبک‌شناسی شعر : سبک شعر نو
- مردمی‌شدن ادبیات
- انتقاد از کهنگی فکر شعر بازگشت
- دورۀ پهلوی
- شور نوگرایی
- سه شیوه در شعر نو
- مقایسۀ مختصات شعر نو و سنتی
- حقیقت‌نمایی
- واژگان شعری
فصل نهم: چند نکته در سبک‌شناسی شعر
- سبک دوره و سبک فردی
- مطالعۀ سبک از دیدگاه انواع ادبی
- مقایسۀ واحدهای فکری
- اشعار طرحی
- شعر حرفی و شعر کنایی
- فرق شعر مستقیم و غیرمستقیم
- وجوه ادبیات کلام
- ربط دو مصراع
- شعر ناب، شعر منثور، نشر شاعرانه
- شعر موثر و عاطفی، شعر مقتدر و اعجاب‌انگیز
- مراتب چهارگانۀ شعر
- شعر ساده و شعر دشوار
- پشتوانۀ فرهنگی
- سبک‌شناسی تشبیه و استعاره
- تاثیر ادبیات و زبان در یکدیگر
پایان کتاب با «راهنمای تمرینات»، «لغت‌نامه»، «نمایه» و «کتاب‌نامه» است.
اطلاعات کتاب
عنوان: سبک‌شناسی شعر ]ویراست دوم[
نویسنده: دکتر سیروس شمیسا
ناشر: میترا
نوبت انتشار: چاپ ششم 1396
موضوع: نقد شعر – شعر فارسی
تعداد صفحات: 430 صفحه
قیمت: 250.000 تومان
اگر در آغاز مسیر سبک‌شناسی و آشنایی با شعر فارسی هستید، حتماً به آثار سیروس شمیسا، مخصوصاً کتاب سبک‌شناسی شعر ایشان مراجعه کنید. زبان این کتاب‌ها دانشجویی است و دکتر شمیسا به شیواترین و ساده‌ترین حالت، مفاهیم مرتبط با سبک‌شناسی شعر را توضیح داده‌اند.