استاد مهرداد بهار می‌خواست با انتشار کتاب پژوهشی در اساطیر ایران در دو پاره (یا دو فصل) اثری بزرگ و جامع از خود به‌جای بگذارد که متاسفانه بیماری و مرگ ایشان پارۀ دوم را نیمه‌کاره گذاشت. در اثر حاضر، دکتر کتایون مزداپور، که همراه استاد در نگارش اساطیر ایران بوده‌اند، کوشیده‌اند تا نمونۀ کامل از پاره اول را در کنار بخش‌هایی از دست‌نویس‌های بهار برای پاره دوم بیاورند.
فهرست کتاب پژوهشی در اساطیر ایران
فصل اول کتاب شامل سه بخش «آفرینش»، «مردم» و «فرجام» است که از متن‌های مزدیسنی میانه فراهم آمده است. ترجمۀ فارسی این متون را خود استاد بهار انجام داده‌اند. در این فصل می‌خوانیم:
فرگرد نخست: آفرینش
- سرآغاز
- دربارۀ آفرینش مادی
- دربارۀ فراز آفریدن روشنان
- دربارۀ چگونگی و علت آفرینش آفریدگان برای نبرد
- تازش اهریمن بر آفرینش
- دربارۀ دشمنی دو مینو
- دربارۀ زیج گیهان
- دربارۀ نبردکردن آفریدگان گیتی به‌مقابلۀ اهریمن
- دربارۀ به‌مقابله‌ایستادن با آن پلیدی که اهریمن بر آفریدگان هرمزد برد
- این‌که آسمان چگونه و از چه ساخته شده است
- دربارۀ کردارهای بزرگ ایزدان مینوی
- دربارۀ بدکرداری‌های اهریمن و دیوان
فرگرد دوم: مردم
- درباره چگونگی مردمان
- دربارۀ گزندی که هزاره هزاره به ایرانشهر آمد
- داستان جم
- داستان روان کرشاسب
- زندگی زردشت
- یادگار زریران
فرگرد سوم: فرجام
- هزارۀ اوشیدر و اوشیدرماه و سوشیانس
- بهشت
- دربارۀ بهشت و دوزخ (ارداویراف‌نامه)
- دربارۀ چینودپل و روان درگذشتگان
پارۀ دویّم
همان‌طور که در مقدمه نوشتم، این بخش متاسفانه هیچ‌وقت کامل نشد. آن‌چه در این فصل می‌آید یادداشت‌های پراکنده استاد بهار است که کتایون مزداپور زحمت گردآوری آن‌ها را کشیده است. درباره جزئیات این یادداشت‌ها خود دکتر مزداپور در مقدمه‌شان به‌تفصیل نوشته‌اند. در این فصل می‌خوانیم:
بخش اول
- اسطوره چیست؟
بخش دویّم
- سرزمین و مردم (ناتمام)
- طرح کتاب ناتمام
- نمونۀ دستخط مهرداد بهار
و در پایان کتاب، فهرست متن‌های پهلوی مندرج در کتاب و نمایه آمده است.
اطلاعات کتاب
عنوان کامل: پژوهشی در اساطیر ایران (پارۀ نخست و پارۀ دویّم)
نویسنده: استاد مهرداد بهار
ویراستار: دکتر کتایون مزداپور
ناشر: آگه
اولین انتشار: ویراست سوم، بهار 1375
نوبت انتشار: چاپ سیزدهم 1397
موضوع: ادبیات پهلوی – اساطیر ایرانی
تعداد صفحات: 560 صفحه
قیمت: 375000 تومان
برای کسانی که می‌خواهند با اساطیر ایران بیشتر آشنا شوند و متون پهلوی را بخوانند، کتاب پژوهشی در اساطیر ایران مهرداد بهار می‌تواند راهگشا باشد. تا جایی که من دیده‌ام فعلاً چاپ تازه‌ای از کتاب در بازار موجود نیست. اگر خبری از چاپ چهاردهم کتاب داشتید لطفاً در بخش دیدگاه‌ها اطلاع دهید تا به‌روزرسانی کنم.