کتاب هنر داستان‌نویسی ابراهیم یونسی از کتاب‌های قدیمی نوشته‌شده برای آموزش نوشتن داستان است. تمرکز نویسنده در این کتاب بیشتر بر روی داستان کوتاه است و مثال‌ها را نیز در این رابطه انتخاب کرده است؛ هرچند که می‌شود مفاهیم مطرح‌شده را یاد گرفت و در جاهای دیگر نیز استفاده کرد.
این کتاب اولین‌بار در سال 1341 توسط نشر امیرکبیر منتشر شد. من هم قصد داشتم یادداشت دانلود کتاب هنر داستان‌نویسی را بنویسم و همین نسخۀ قدیمی را برای دانلود قرار دهم، ولی متوجه شدم که نشر نگاه چاپ جدیدی از این کتاب منتشر کرده، و در بازار موجود است. من نسخۀ نگاه را ندارم و همان چاپ امیرکبیر را مطالعه کرده‌ام؛ پس معرفی‌ام هم بر اساس همان نسخه خواهد بود. فکر نمی‌کنم تفاوت چندانی داشته باشند. حالا در انتهای یادداشت اطلاعات و جزئیات دو چاپ را خواهم نوشت.
معرفی کتاب هنر داستان نویسی
کتاب هنر داستان نویسی برای نویسندگان تازه‌کار نوشته شده است. این جمله را در آغاز نوشتم که اگر تجربۀ علمی و عملی در داستان‌نویسی دارید و کتاب‌های آموزش داستان‌نویسی دیگری خوانده‌اید، زیاد درگیر این کتاب نشوید. آموزش‌ها و مثال‌های این کتاب طوری انتخاب و نوشته شده که یک فرد علاقه‌مند به داستان‌نویسی بتواند از پایه آغاز کرده و با آموزش‌های آن همراه شود.
نکتۀ دیگری که باید اشاره کنم این است که این کتاب فقط دربارۀ داستان کوتاه صحبت می‌کند. البته که در ادامه فهرست کامل کتاب را خواهم آورد تا با فصل‌ها و بخش‌های آن کامل‌تر آشنا شوید. ابراهیم یونسی برای کامل‌ترکردن آموزش‌های خود، در هر فصل از کتاب نمونه‌هایی از بهترین داستان‌های کوتاه جهان را موشکافانه بررسی کرده، تا نویسنده جوان بتواند مفاهیم را به‌صورت عملی نیز مشاهده کرده، یاد بگیرد. عناوین این داستان‌ها نیز در فهرست کتاب آمده و می‌توانید بخوانید.
همان‌طور که در فهرست مشاهده خواهید کرد، زبان این کتاب اندکی قدیمی است. امیدوارم نشر نگاه در چاپ‌های جدید به این مورد اندیشیده، زبان تازه‌تری را جایگزین کرده باشد. اگر نسخۀ نگاه را دارید لطفاً فهرست را مقایسه کنید و بگویید که تغییری ایجاد شده یا نه.
فهرست کتاب
کتاب هنر داستان نویسی در 9 فصل نوشته شده است. هرکدام از این فصل‌ها بخش‌هایی دارند که من در ادامه به‌صورت کامل تمام آنها را خواهم نوشت تا پیش از خرید کتاب هنر داستان‌نویسی با محتوای آن آشنا باشید.
فصل اول: کلیات
- داستان کوتاه چیست؟
- داستان کوتاه قصه نیست
- داستان کوتاه طرح نیست
- داستان کوتاه نوول فشرده نیست
- حادثۀ ضمنی یا اپیزود داستان کوتاه نیست
- مشخصات داستان کوتاه
- تعریف داستان کوتاه
- چند نکتۀ مقدماتی در مورد طرح داستان
- نکات اساسی طرح
- انتخاب کلمه و رعایت نکات دستوری
- از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟
- چند نکتۀ مقدماتی دربارۀ گفتگو
- تم یا موضوع داستان
- موضوع و طرح
- نقل
- توصیف ساده
- محیط داستان
فصل دوم: طرح
- مقدمه
- طرح داستان به چه چیزهایی احتیاج دارد؟
- رعایت وحدت‌ها: وحدت طرح، وحدت زمان، وحدت مکان، وحدت اکسیون
- موقعیت زمانی طرح
- نمونه‌ها
- طرح و انگیزه
- انتخاب طرح
- طبقه‌بندی طرح‌ها
- در ساختن طرح از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟
- یادداشت طرح‌ها
- مطالب روزنامه‌ها
- بنای طرح
فصل سوم: داستان را چگونه باید گفت
- اصول کلی
- طریقۀ سوم شخص
- طریقۀ اول شخص مفرد
- داستان در قالب نامه یا نامه‌ها
- داستان در قالب دفترچۀ یادداشت روزانه
- بهترین طریقه
- عنوان داستان: اهمیت عنوان داستان
- صفات و خصوصیات عنوان داستان
- درازی عنوان
- نمونه‌هایی از عناوین خوب
- عنوان داستان را چه موقع باید انتخاب کرد؟
- مقدمۀ داستان
- وظیفۀ مقدمه
- مقدمه را چگونه باید نوشت؟
- مقدمه با گفتگو
- استفاده از گفتگو برای کارکتریزاسیون (توصیف عملی)
- استفاده از گفتگو برای انتقال محیط داستان
- استفاده از گفتگو به‌عنوان درآمد
- مقدمۀ نقلی
- استفاده از مقدمه نقلی در توصیف
- استفاده از مقدمه نقلی برای انتقال محیط داستان
- استفاده از مقدمه نقلی برای شروع اکسیون
- مقدمه نقلی به‌عنوان پیش‌درآمد مقدمۀ اصلی
- مقدمۀ نقلی را می‌توان برای معرفی پرسناژی که خود داستان را در اول شخص خواهد گفت مورد استفاده قرار داد
- مقدمه چگونه باید باشد؟
فصل چهارم کتاب هنر داستان‌نویسی: تنۀ داستان
- اجزای اصلی
- حادثه در داستان
- موقعیت حوادث
- بررسی تنۀ داستان
- حادثه و اکسیون
- حادثۀ فرعی و خصوصیات اشخاص داستان
- حادثۀ فرعی و اتمسفر داستان
- دستچین‌کردن و چیدن حوادث: انتخاب و ترتیب استقرار حوادث
- هیجان
- عشق
- رقت‌انگیزی
- خوشمزگی
- احساسات تابع
- هیجان و اشخاص داستان
- بحران
- اوج داستان
- گره‌گشایی و نتیجه‌گیری
فصل پنجم: توصیف
- اهمیت وصف
- توصیف عملی در داستان کوتاه
- مبادی کاراکتر
- کاراکتر انسانی
- عناصر متشکلۀ کاراکتر انسانی
- شکل گرفتن کاراکتر
- تعریف کاراکتر
- اختصاصات طبقاتی و نژادی
- تغییرپذیری در توارث
- بررسی کاراکتر مردم
- اجتناب از تیپ‌های قراردادی
- انتخاب اشخاص داستان
- تعداد اشخاص داستان
- طرق وصف
فصل ششم کتاب هنر داستان‌نویسی: گفتگو
- بحث کلی
- موارد استعمال گفتگو
- گفتگو و توصیف عملی
- راست‌نمایی در گفتگو
- وفق دادن گفتگو با شخص
- خصوصیات تیپی و گفتگو
- جلوۀ خصوصیات طبقاتی در گفتگو
- اختصاصات نژادی در گفتگو
- اختصاصات شغلی در گفتگو
- عمل متقابل اجزای مرکبۀ کاراکتر در گفتگو
- هیجان و گفتگو
- آکسیون و گفتگو
- محیط داستان و گفتگو: استفاده از گفتگو برای انتقال محیط داستان
- زبان عامیانه
فصل هفتم: صحنۀ داستان
- تعریف
- اشخاص داستان و محیط
- استقرار صحنه
- مکان
- شرایط و مقتضیات محیط داستان
- اکسیون و محیط داستان
- فن توصیف
- اتمسفر داستان و نکات لازم
- توصیف مستقیم
- توصیف آمیخته به گفتگو و نقل
- توصیف با گفتگو
- صحنه در داستان‌هایی که اکسیون قوی دارند
فصل هشتم: بحران و انتظار
- یادآوری
- وابستگی متقابل بحران‌ها
- شدت دائم‌التزاید بحران‌ها
فصل نهم: اوج و پایان داستان
- توصیه
- اوج یکی از اجزای اساسی و اصلی طرح داستان است
- اوج و بحران‌های داستان
- کیفیت
- تعجب یا غافلگیری
- اختصار
- طلایۀ اوج
- اوج و پایان داستان
- اوج با گره‌گشایی و نتیجه‌گیری
- دستکاری‌های نهایی
فهرست داستان‌های نمونه تحلیل‌شده در کتاب هنر داستان‌نویسی
همان‌طور که بالاتر هم نوشتم، این‌جا داستان‌هایی را خواهم نوشت که به‌صورت مفصل در این کتاب تحلیل شده‌اند.
- داستان هدیۀ مجای از اُ. هنری
- داستان گردن‌بند از گی دو موپوسان
- داستان ول‌کن نبودند از جورج وودمن
- داستان میس بریس گردل انجام وظیفه می‌کند از استاتسی اومونیه
- داستان مارکهایم از رابرت لوئی استیونسون
- داستان جن در قبرستان از ا. ی. کوپارد
- داستان ریگ روان از جان گالسورئی
- داستان کورنی واسیلیویچ از لئو تولستوی
- داستان آخرین برگ از اُ. هنری
- داستان جرم محرز از سی مارک
- داستان محلل از صادق هدایت و 64 داستان کوتاه دیگر نیز در این کتاب به‌ایجاز و مختصر تشریح شده‌اند.
کتاب هنر داستان نویسی چاپ قدیم
ناشر: امیرکبیر
نوبت انتشار: چاپ اول 1341
تعداد صفحات: 439 صفحه
قیمت: کمیاب (شاید بتوانید نسخۀ کاغذی این کتاب را از بازار کتاب دست‌دوم تهیه کنید.)
کتاب هنر داستان‌نویسی نشر نگاه
نویسنده: ابراهیم یونسی
ناشر: نگاه
نوبت انتشار: شانزدهم 1399
تعداد صفحات: 547 صفحه
قیمت: 83500 تومان
موضوع: نقد ادبی – آموزش داستان‌نویسی – داستان کوتاه
اگر شما هم علاوه بر کتاب هنر داستان‌نویسی ابراهیم یونسی کتاب دیگری برای آموزش داستان‌نویسی سراغ دارید در بخش دیدگاه‌ها بنویسید. برای آشنایی با دیگر کتاب‌های مرتبط با این حوزه می‌توانید وارد بخش معرفی کتاب شوید.