یادداشت معرفی کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی نوشتۀ پیتر سوندی را با یادداشت مترجم آغاز می‌کنیم:
«پیتر سوندی یکی از منتقدانِ ادبی ممتاز در دوران پس از جنگ به‌شمار می‌رود. این نخستین‌بار است که یکی از مجموعه سخنرانی‌های مهم و جذاب او به زبان انگلیسی فراهم می‌شود. مارتا وودمانسی این مجموعه را از آلمانی به انگلیسی ترجمه کرده و جوئل واینسهایمر مقدمه‌ای بر آن نوشته است؛ و این بابی است گشوده به‌روی خوانندگان انگلیسی‌زبان تا با اثر او دربارۀ تاویل‌شناسی آشنا شوند.
پژوهش دربارۀ فهمیدنِ متن، مدت‌ها پیش از آنکه مورد توجه منتقدان ادبی واقع شود، مشغلۀ فکری حقوق‌دانان (فقها) و متکلمان بوده است. پیتر سوندی، در اینجا، با بررسی آثار محققانِ آلمانی قرن هجدهم، سیرِ تحولِ تاویل‌شناسی را ترسیم می‌کند. معمولاً کار نظریه‌پردازان عصر روشنگری – یوهان مارتین کلادنیوس، گئورک فردریش مایر، و فردریش آست – را فقط مقدمه‌ای برای شلایرماخر تلقی می‌کنند؛ درحالی‌که آثار آن‌ها پرتوی ارزشمند بر نظریۀ مادی تاویل‌شناسی می‌افکند – نوعی معرفت‌شناسیِ فهمْ که می‌توان بر اساس آن روش تاویل عملی را بنیان نهاد.»
فهرست کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی
برای آشنایی بهتر با آن‌چه که قرار است در کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی بخوانیم، برویم سراغ فهرست این کتاب و عناوین مطرح‌شده در 10 فصل آن را مرور کنیم. آغاز کتاب با پیشگفتارهایی از جوئل واینسهایمر و مترجم کتاب از آلمانی به انگلیسی همراه است. در ادامه…
فصل اول: مقدمه
فقدانِ یک تاویل‌شناسی ادبی
نظریۀ دیلتای دربارۀ فهم و تحول تاویل‌شناسی مادی به تاویل‌شناسی فلسفی
توسل‌جویی مسئله‌ساز به دور تاویلی در هنر تاویل
تاویل‌شناسی ادبی و فقه‌اللغه سنتی
فعلیت‌بخشی تاویل دستوری و تمثیلی؛ شرح تمثیلِ هومری و تاویلِ نوع‌شناختی تورات
تقابل میان تاویل دستوری و تمثیلی؛ تقابلِ آن‌ها در تاویل‌شناسی آباء کلیسا و در تفکر اصلاحات
مشروط به شرایط تاریخی بودنِ شیوۀ دستوری – تاریخی تاویل
روش درآمدی بر تاویل‌شناسیِ ادبی: تلفیقِ رهیافتِ تاریخی با رهیافت نظام‌مند
فصل دوم: کلادنیوس 1
دربارۀ اثر کلادنیوس و تلقی نادرست از آن
شروع تاویل‌شناسی به‌منزلۀ یک نظریۀ عام برای تاویل
یادسپاریِ تمایزِ تاویلِ متون مقدس و غیرمقدس؛ تناقض میان اعتبار عام و مقیّد به محتوا بودنِ مفروض
مبانی یک منطق ادبیِ ناقص در بحث از قطعه‌های پُرمعنی
تعریف هنر تاویل به این صورت که هنری است که مفاهیم لازم برای فهم را در اختیار می‌گذارد
تمایز انواع ابهام با ارجاع به تمایز سنتی میان تصحیح انتقادی، دستور زبان، و تاویل‌شناسی
ابهام قطعه‌های مبهم و نظریۀ تعقلی محتمل‌ها
فصل سوم کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی: کلادنیوس 2
تاویلی که از منظور نویسنده انتزاع می‌شود؛ نقشِ هنجاریِ خرد و روان‌شناسی خردگرایانۀ دریافت
مفهومِ کامل (بی‌واسطه و باواسطه) و توسعۀ تاویل‌شناسی کلامی به تاویل‌شناسی همگانی (عام)
در مفهوم بی‌واسطه از ذهنی‌بودنِ تاویل اجتناب می‌شود
مفهوم باواسطه همچون کاربردی ضروری، یعنی تاثیرگذاری در روح
شناختِ واضحْ عنصری در تاویل‌شناسی است که بر روان‌شناسی ادراک مبتنی است
سومین مولفۀ معنی: حاشیه‌پردازی؛ تقابل میان اصول هنجاری و تجربی خردگرایی
فصل چهارم: کلادنیوس 3
ادبیات به‌مثابۀ تعبیر یک موضوع؛ منظور عبارت است از: محدودسازیِ اندیشه‌ای که نویسنده دربارۀ موضوع داشته است
ریشه‌داریِ فهم و محتوای متن در برداشتی از ادبیات که، بر طبق آن، ادبیات تقلید طبیعت محسوب می‌شود
معنی مقید به نوع بودن
هم‌رایی نویسنده و خواننده بر پایۀ آگاهی یکسان
ارتباط با مفهوم تعلق در نزد گادامر
نظریۀ موقعیت‌مندیِ تاریخی و تغییر معنی به‌مثابۀ بیان اشیا
فصل پنجم: کلادنیوس 4
تنوع دیدگاه‌ها، یعنی تنوع در ادراک‌های مختلف از یک شیء
تمایز پیش‌انتقادی میان شناخت و شیء فی‌نفسه
سنخ‌شناسی نظرگاه‌ها
مفهوم ذهنیت با ارجاعِ به مصداق محدود می‌شود
استعاره به‌مثابۀ نقلِ ویژگی‌ها
تعریف معنی مجازی
ارتباط با دیدگاه‌های سنتیِ بیانِ حقیقی
منبعِ بیان استعاری در شکل‌گیری یک مفهوم جدید
استعاره لازمۀ موضوع در متون تاریخی و موجدِ مفاهیم جدید در متون جزمی
مفهوم کلّی‌ای که با کاربرد استعاری یک واژه به‌وجود می‌آید
تاویلِ قطعه‌های استعاری با متوسل‌شدن به یک نظام تاکید
فصل ششم: مایر 1
اثر اصلی تلخیصی برای سخنرانی‌ها بوده است
ویژگی یا تاویل‌شناسی نشانه‌ها
نشانه‌های طبیعی و قراردادی در نظریۀ آوگوستین
تفاوت در معنی نشانه‌های طبیعی در نظریۀ مایر
رابطۀ دال و مدلولی به‌مثابۀ رابطۀ کارکردیِ جهانِ لایب‌نیتسی و به‌مثابۀ رابطۀ نشانه و معنی
کمالِ نشانه‌های طبیعی و مصنوعی
انصاف تاویلی یا توقعِ کمال به‌مثابۀ معیار تاویل
کمالات محتوا و صورت
مسئلۀ ویژگی‌های بالقوۀ متن
فصل هفتم: مایر 2
پیامدهای اصل انصاف تاویلی برای قواعد تاویل‌شناسی آثار غیرمقدس
متوسل‌شدن به منظور نویسنده و تغییر و تفاوت در انگیزه‌های این رویّه
معنی نشانه را کاربرد نویسنده تعیین می‌کند
فقه‌اللغه به‌مثابۀ ساز و برگِ تاویل و استعمال به‌مثابۀ اصل تاویلی
عدمِ شناختِ وابستگیِ تاویل متن به معین‌سازی واژگان
موازنۀ واژگانی و موضوعی، تلفیق هر دو نوع موازنه به‌عنوان یک اصل تاویلی دیگر
کارکرد تاویلی قطعه‌های موازی در نظریۀ کلادنیوس
دلالت مرسوم و سلسله‌مراتبِ معانی بالقوه (حقیقی یا استعاری)
ضرورت نقد عمل تاویل
فصل هشتم کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی: آست
زمینۀ تاریخی طرح شلایرماخر: اسلاف او ف. آ. وُلف و آست
روح یونانی به‌مثابۀ فصل ممیّزِ تاویل‌شناسی عصر گوته
حرف به‌مثابۀ تجلی روح که، بر طبق نظر آست، صورت و محتوا را به هم مرتبط می‌کند و کارکرد هماهنگ‌سازی آن
وحدت زنده (به پیروی از شلینگ) به‌جای وساطت میان متقابل‌ها
تغییر در موضوع تاویل؛ روح بیگانه در جایگاه متن ارجاعی
پاک‌سازی زمان‌مندی در هویتِ امر روحانی
فلسفۀ تاریخ آست بر فلسفۀ شلینگ مبتنی است
وحدت جزء و کل که راه‌حلی برای معضلِ دور تاویلی تلقی می‌شود، اما در حقیقت، پاک‌کردنِ صورت مسئله است
فهم به مثابۀ تکرار تکاملیِ فرایند خلاقیت بر اساس الگوی تکامل روح
جایگزین‌شدنِ فهم‌های متعدد (تاریخی، دستوری، و معنوی) به‌جای معانی متعدد متنی
فصل نهم: شلایرماخر 1
تحولِ اندیشۀ شلایرماخر و برداشتِ دیلتای که در ویرایش کیمرله مورد ملاحظه قرار گرفته است
رابطۀ نظریۀ آست با خطابه‌های آکادمیک 1829
مبنای نظری تاویل‌شناسی
یکسان‌بودن گفتار و نوشتار به‌عنوان بیان‌های زندگی
پاره‌گفتار وقتی فهمیده می‌شود که لازم و مستعد شرح و تفسیر باشد
رابطۀ دوگانۀ گفتار: با زبان به‌طور کلی و با فکر خالق آن (تاویل دستوری و روان‌شناختی – فنی)
تاکید بیش از حد فلسفۀ تاریخ‌گرایی و اصالت وجود بر همدلی در برداشت از نظریۀ او
دور تاویلی به مثابۀ شرطِ فهم
فصل دهم: شلایرماخر 2
بافت کلی و بی‌واسطه (رابطۀ جانشینی و هم‌نشینی)
تعیین مخاطبان اصلی
معنی حقیقی و مجازی در رابطه با وحدت معنی
ماهیت مناقشه‌انگیزِ نظریۀ این‌همانیِ کلمه
تقابل صوری و محتوایی و تقابل کیفی و کمّی به مثابۀ تقابل‌های دیگر در تاویل دستوری
تاکید و حشو
تمایز نسبی میانِ تاویل فنی و روان‌شناختی (شیوۀ خاص تصنیف و کلیتِ یک حیات فردی)
تاریخمندی پدیده‌ها و معنیِ تحتِ شمول یک نوع بودن
تلاقی شیوه‌های مختلف تاویل
تاویل‌شناسی به مثابۀ عکسِ دستور زبان و بوطیقا
در انتهای کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی پسگفتاری از ژان بُلاک آمده است. علاقه‌مندان به مبحث تاویل‌شناسی با دیدن عناوین فهرست این کتاب متوجه ارزش علمی آن شده‌اند. اگر شما هم مشتاق یادگیری این مبحث هستید یکی از کتاب‌هایی که حتماً باید تهیه کنید، همین کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی پیتر سوندی است.
در یک نگاه
عنوان اصلی (آلمانی): Einfuhrung in die literarische Hermeneutik
عنوان انگلیسی: Introduction to Literary Hermeneutics
عنوان فارسی: درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی
نویسنده: پیتر سوندی Peter Szondi
مترجم: علی محمدی آسیابادی
ناشر: انتشارات سوره مهر
نوبت انتشار: چاپ اول 1397
تعداد صفحات: 310 صفحه
قیمت: 24000 تومان
موضوعات: هرمنوتیک – تاویل‌شناسی
امیدوارم مطالعۀ یادداشت معرفی کتاب درآمدی بر تاویل‌شناسی ادبی از مجموعه‌یادداشت‌های معرفی کتاب وبلاگ عقاید یک گرگ هم برایتان مفید واقع شده باشد. لطفاً نظرات و پیشنهادات‌تان را مطرح کنید تا در یادداشت‌های بعدی لحاظ کنم.